15 Μαρτίου 2010
Δημοσθένους Προοίμια 1
1. Aν υπήρχε καμιά καινούργια πρόταση προς συζήτηση, Aθηναίοι, θα περίμενα μέχρι να εκφράσουν την άποψή τους οι περισσότεροι από όσους συνηθίζουν (να το κάνουν), και αν με ικανοποιούσε κάτι από όσα ειπώθηκαν, θα σιωπούσα, διαφορετικά θα επιχειρούσα και ο ίδιος να διατυπώσω όσα γνωρίζω• καθώς, όμως, τώρα εξετάζετε ζητήματα για τα οποία αυτοί έχουν μιλήσει πολλές φορές προηγουμένως, θεωρώ ότι, αν και σηκώθηκα να μιλήσω πρώτος, φαίνεται σαν να μιλάω ύστερα από αυτούς. Aν, βέβαια, τα πράγματα πήγαιναν καλά, δεν θα χρειαζόταν να συσκεπτόμαστε• καθώς, όμως, τα πράγματα παρουσιάζουν δυσκολία, όση όλοι βλέπετε, θα επιχειρήσω, συνεπώς, να κάνω τις καλύτερες, κατά τη γνώμη μου, προτάσεις. Kατ' αρχάς, λοιπόν, πρέπει να γνωρίζετε εκείνο, ότι δηλαδή τίποτε από όσα κάνατε, όταν βρισκόσαστε σε εμπόλεμη κατάσταση, δεν πρέπει να γίνεται από εδώ και πέρα, αλλά ακριβώς τα αντίθετα σε κάθε περίπτωση• γιατί, αν εκείνα εξαθλίωσαν την κατάσταση, είναι εύλογο τα αντίθετα να τη βελτιώσουν.
2α.
τινος: ονομαστική πληθυντικού αριθμού, ουδετέρου γένους
[: τινά /ἄττα]
ῥηθέντων: δοτική πληθυντικού αριθμού, ίδιου γένους
[:ῥηθεῖσιν]
ἃ: δοτική πληθυντικού αριθμού, θηλυκού γένους
[:αἷς]
οὗτοι: αιτιατική πληθυντικού αριθμού, θηλυκού γένους
[: ταύτας]
ἀναστὰς: δοτική ενικού αριθμού, ίδιου γένους
[: ἀναστάντι]
οὐδὲν: δοτική πληθυντικού αριθμού, αρσενικού γένους
[: οὐδέσιν]
2β.
πολλοὶ -πλείονες/πλείους - πλεῖστοι
ἀγαθὰ -κρείττονα/κρείττω - κράτιστα
καλῶς - κάλλιον -κάλλιστα
πρὸ - πρότερον - πρῶτον
2γ.
προὐτίθετο: β΄ ενικό προστακτικής αορίστου β΄, ενεργητικής φωνής
[:πρόθες]
ἐπισχὼν: ίδιο τύπο σε παρακείμενο
[:ἐπεσχηκέναι]
ἀπεφήναντο: ίδιο τύπο σε μέλλοντα, ίδιας φωνής
[:ἀποφανοῦνται/ἀποφανήσονται]
ἦγον: β΄ ενικό προστακτικής αορίστου β΄, ίδιας φωνής
[:ἄγαγε]
ἐπειρώμην: απαρέμφατο ενεστώτα
[:πειρᾶσθαι]
ἀναστὰς: απαρέμφατο ίδιου χρόνου
[:ἀναστῆναι]
νομίζω: ίδιο τύπο σε μέλλοντα, ίδιας φωνής
[: νομιῶ]
ἐγνωκέναι: ίδιο τύπο σε αόριστο, ίδιας φωνής
[: γνῶναι]
3α.
λέγειν: τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο στο απρόσωπο προὐτίθετο
τῶν εἰωθότων: γενική διαιρετική στο πλεῖστοι
αὐτός: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο εννοούμενο ἐγὼ
ἀναστὰς: επιρρηματική εναντιωματική μετοχή στο ἄν δοκεῖν
τὰ πράγματα: υποκείμενο στο εἶχεν (αττική σύνταξη)
συμβουλεύειν: τελικό απαρέμφατο, υποκείμενο στο απρόσωπο ἄν ἔδει
κράτιστα: κατηγορούμενο στο ἅ από το συνδετικό εἶναι
ὧν: αντικείμενο στο ἐποιεῖτε κατόπιν έλξης του αναφορικού(αντί του κανονικού ἅ)
τοῦ λοιποῦ: γενική του χρόνου στο πρακτέον ἐστὶν
φαῦλα: κατηγορούμενο στο πράγματα
3β.
εἰ μὲν οὖν εἶχεν καλῶς τὰ πράγματα, οὐδὲν ἂν ἔδει συμβουλεύειν:
Ο Υποθετικός λόγος δηλώνει το μη πραγματικό, καθώς στην υπόθεση έχουμε εἰ + οριστική παρελθοντικού χρόνου και στην απόδοση δυνητική οριστική.
Απλή σκέψη: εἰ μὲν οὖν ἔχοι καλῶς τὰ πράγματα, οὐδὲν ἂν δέοι συμβουλεύειν.
3γ. ἀναστὰς: εναντιωματική μετοχή συνημμένη στο ἐγὼ
Ανάλυση: εἰ καὶ ἀνασταίην (με ευκτική διότι ως απόδοση λειτουργεί το δυνητικό απαρέμφατο ἄν δοκεῖν που στον ευθύ λόγο θα ήταν δυνητική ευκτική προς δήλωση του δυνατού στο παρόν-μέλλον)
3δ. ὡς οὐδὲν ... τοῦ λοιποῦ πρακτέον ἐστίν: Να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης του ρηματικού επιθέτου (προσωπική ή απρόσωπη) και να την αναλύσετε σε δεῖ + απαρέμφατο
Έχουμε προσωπική σύνταξη:
ἐστὶν: ρήμα
οὐδὲν: υποκείμενο
πρακτέον: κατηγορούμενο
ὑμῖν: δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου
Ανάλυση: η προσωπική σύνταξη δεν αναλύεται
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
18 Μαρτίου 2010
Ἰσαίου, Περὶ τοῦ Κλεωνύμου κλήρου
1. Να μεταφέρετε το παραπάνω κείμενο στην νεοελληνική.
Ωστόσο, δεν νομίζω, κύριοι δικαστές, ότι (οι αντίπαλοί μας και εμείς) έχουμε τα ίδια αισθήματα αναμεταξύ μας. Διότι εγώ θεωρώ ότι είναι το μεγαλύτερο από τα τωρινά μου κακά, όχι το ότι άδικα βρίσκομαι σε δικαστικό κίνδυνο, αλλά το ότι βρίσκομαι σε δικαστική διαμάχη με συγγενείς, εναντίον των οποίων και να αμύνεται κανείς δεν είναι πράγμα σωστό• διότι δεν θα νόμιζα ότι είναι μικρότερη συμφορά να βλάψω αυτούς ( δηλ. τους συγγενείς μου), ακόμη κι αμυνόμενος, παρά να κακοποιηθώ εγώ προηγουμένως απ' αυτούς.
Αυτοί όμως δεν έχουν τέτοια άποψη• αλλά εκστράτευσαν εναντίον μας αφού και φίλους τους προσκάλεσαν και ρήτορες προετοίμασαν και τίποτε δεν παρέλειψαν από ό,τι μπορούσαν, σαν να επρόκειτο, κύριοι δικαστές, να τιμωρήσουν εχθρούς και όχι να βλάψουν οικείους και συγγενείς.
Και θα κατανοήσετε ακόμη περισσότερο την αναισχυντία αυτών και την αισχροκέρδεια, όταν ακούσετε όλη την ιστορία• και θα αρχίσω από το σημείο εκείνο την εξιστόρηση, από το οποίο νομίζω ότι ταχύτερα θα αντιληφθείτε τα θέματα για τα οποία υπάρχει αμφισβήτηση.
2α. Να γράψετε τους ζητούμενους ονοματικούς & αντωνυμικούς τύπους:
ὦ ἄνδρες: ίδια πτώση στον άλλο αριθμό [:ὦ ἄνερ]
ἐγὼ: δοτική πληθυντικού αριθμού, τρίτου προσώπου [: σφίσιν]
τούτους: δοτική πληθυντικού αριθμού, θηλυκού γένους [: ταύταις]
ῥήτορας: κλητική ενικού αριθμού [: ῥῆτορ]
οὐδὲν: γενική ενικού αριθμού, θηλυκού γένους [: οὐδεμιᾶς]
αὑτῶν: ίδιο τύπο στον άλλο αριθμό [: ἑαυτοῦ]
δυνάμεως: αιτιατική ενικού αριθμού[: δύναμιν]
συγγενεῖς: δοτική ενικού αριθμού, αρσενικού γένους [:συγγενεῖ]
πάντων: γενική ενικού αριθμού [: παντός]
3β. ἀδίκως, μέγιστον, ἐλάττω, καλῶς , κακῶς, μᾶλλον, τάχιστ’: Να γράψετε τα παραθετικά των τύπων.
ἀδίκως - ἀδικώτερον - ἀδικώτατα
μέγα - μεῖζον - μέγιστον
μικρὰν - ἐλάττονα / ἐλάττω - ἐλαχίστην
καλῶς – κάλλιον – κάλλιστα
κακῶς – κάκιον/χεῖρον – κάκιστα/χείριστα
μάλα -μᾶλλον –μάλιστα
ταχέως – θᾶττον -τάχιστα
3. Να γράψετε τους ζητούμενους ρηματικούς τύπους:
ἡγοῦμαι: β΄ ενικό ευκτικής ενεστώτα
[: ἡγοῖο ]
ἀγωνίζομαι: ίδιο τύπο στον μέλλοντα
[: ἀγωνιοῦμαι]
ἔχει: β΄ ενικό προστακτικής αορίστου β΄
[: σχὲς]
παθεῖν: ίδιο τύπο στον μέλλοντα
[: πείσεσθαι]
ἀπολείποντες: β΄ ενικό οριστικής μέσου παρακειμένου
[: ἀπολέλειψαι]
γνώσεσθε: γ΄ πληθυντικό οριστικής μέσου παρακειμένου
[:ἐγνωσμένοι εἰσὶν]
ἀκούσητε: γ΄ πληθυντικό οριστικής μέλλοντα, ίδιας φωνής
[: ἀκούσονται]
οἶμαι: γ΄ πληθυντικό οριστικής παθητικού αορίστου α΄
[ῳήθησαν]
μαθεῖν: ίδιο τύπο στον μέλλοντα
[:μαθήσεσθαι]
ἀμφισβητοῦμεν: β΄ ενικό οριστικής παρατατικού, ίδιας φωνής
[: ἠμφεσβήτεις]
4α. Να αναγνωρίσετε τη συντακτική λειτουργία των υπογραμμισμένων τύπων.
μοι: δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου (στο δοκοῦμεν που ακολουθείται από ειδικό απαρέμφατο)
τοῦθ’: υποκείμενο στο απαρέμφατο εἶναι, σε αιτιατική λόγω ετεροπροσωπίας
κακῶν: γενική διαιρετική στο μέγιστον
ἀμύνεσθαι: τελικό απαρέμφατο, υποκείμενο στο απρόσωπο καλῶς ἔχει
ὑπὸ τούτων: εμπρόθετος προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στο παθεῖν
τοιαύτην : κατηγορηματικός προσδιορισμός στο γνώμην
τῆς δυνάμεως: γενική διαιρετική στο οὐδὲν
(ὥσπερ) τιμωρησόμενοι: αιτιολογική μετοχή (συνοδευόμενη από το ὥσπερ προς δήλωση υποθετικής αιτιολογίας) συνημμένη στο οὗτοι, που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιοισμός της αιτίας στο ἥκουσιν
τούτων: γενική κτητική (ή υποκειμενική) στο ἀναισχυντίαν καὶ τὴν αἰσχροκέρδειαν
ὑμᾶς: υποκείμενο στο μαθεῖν σε αιτιατική λόγω ετεροπροσωπίας
4β. τὴν μὲν οὖν τούτων ἀναισχυντίαν καὶ τὴν αἰσχροκέρδειαν ἔτι μᾶλλον γνώσεσθε, ἐπειδὰν πάντων ἀκούσητε: Να αναγνωρίσετε τον λανθάνοντα υποθετικό λόγο .
Υπόθεση: ἐπειδὰν πάντων ἀκούσητε (χρονικοϋποθετική με ἐπειδὰν + υποτακτική )
Απόδοση: τὴν … γνώσεσθε ( οριστική μέλλοντα)
Έχουμε το είδος του προσδοκώμενου
4γ. ὅτι ἀδίκως κινδυνεύω: Να αναγνωρίσετε πλήρως τη δευτερεύουσα πρόταση.
Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση. Εισάγεται με το ειδικό ὅτι προς δήλωση αντικειμενικής κρίσης. Εκφέρεται με οριστική διότι εκφράζει το πραγματικό. Λειτουργεί ως επεξήγηση στο τοῦθ’ της Κ.Π.
4δ. παρακαλέσαντες: Να αναγνωρίσετε το είδος της μετοχής και να την αναλύσετε σε δευτερεύουσα πρόταση.
Χρονική μετοχή, σε χρόνο αόριστο προς δήλωση του προτερόχρονου, συνημμένη στο οὗτοι.
Ανάλυση: ἐπεὶ οὗτοι παρεκάλεσαν …
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
22 Μαρτίου 2010
Α. Να μεταφράσετε το παρακάτω απόσπασμα:
Τόσο λοιπόν, κύριοι δικαστές, έμειναν εξαιρετικά πιστοί όλοι στον όρκο τούτο, ώστε και την εκ μέρους των θεών αγάπη είχαν μαζί τους για βοηθό και ενώ όλοι οι Έλληνες υπήρξαν ανδρείοι σε εκείνον τον κίνδυνο, η δική μας πόλις διακρίθηκε περισσότερο. Το εξής θα ήταν και το χειρότερο από όλα, από τη μια δηλαδή οι πρόγονοί σας να τολμούν να σκοτώνονται για να μην έχει κακό όνομα η πόλη, κι από τη άλλη εσείς να μη τιμωρείτε εκείνους, που καταντρόπιασαν αυτή, αλλά να ανέχεστε να καταλύεται με την πονηριά τέτοιων ανδρών η δόξα όλων μας, η οποία αποκτήθηκε με πολλούς κόπους.
Λυκούργου, Κατά Λεωκράτους 82
Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να γράψετε τους ζητούμενους ονοματικούς & αντωνυμικούς τύπους:
τούτῳ: ίδια πτώση στον άλλο αριθμό [: τούτοις]
πάντες: δοτική ίδιου αριθμού [: πᾶσιν]
ἑαυτῶν: ίδιο τύπο στο β΄ πρόσωπο [: ὑμῶν αὐτῶν]
ἀνδρῶν: δοτική ίδιου αριθμού [: ἀνδράσιν]
πόλις: αιτιατική ίδιου αριθμού [:πόλιν]
ὑμῶν: ίδιο τύπο στο γ΄ πρόσωπο [: σφῶν]
τοιούτων: δοτική πληθυντικού αριθμού θηλυκού γένους [: τοιαύταις]
2. Να γράψετε τα παραθετικά του επιθέτου (με διατήρηση γένους, πτώσης και αριθμού) και του επιρρήματος: μάλιστα, ἀγαθῶν.
μάλα - μᾶλλον - μάλιστα
ἀγαθῶν - ἀμεινόνων - ἀρίστων
_//_ - κρειττόνων - κρατίστων
_//_ - βελτιόνων - βελτίστων
_//_ - λῳόνων - λῳστων
3. Να γράψετε τους ζητούμενους ρηματικούς τύπους:
ἐνέμειναν: β΄ ενικό υποτακτικής, ίδιων χρόνου και φωνής
ἐμμένῃς
ἔσχον: ίδιο πρόσωπο ευκτικής, ίδιων χρόνου και φωνής
σχοῖεν
γενομένων: γ΄ ενικό υποτακτικής, ίδιων χρόνου και φωνής
γένηται
ἀποθνῄσκειν: ίδιο τύπο σε μέλλοντα και αόριστο
ἀποθανεῖσθαι - ἀποθανεῖν
τολμᾶν: μετοχή ενεστώτα, ουδετέρου γένους, ονομαστική ενικού αριθμού
τολμῶν
καταισχύναντας: ίδιο τύπο σε μέλλοντα
καταισχυνοῦντας
περιορᾶν: ίδιο τύπο σε μέλλοντα και αόριστο
περιόψεσθαι – περιιδεῖν
συνειλεγμένην: ίδιο τύπο στην ενεργητική φωνή
συνειλοχυῖαν
4. Να αναγνωρίσετε το συντακτικό ρόλο των έντονα γραμμένων λέξεων.
τὴν παρὰ τῶν θεῶν: έναρθρος εμπρόθετος προσδιορισμός, ως επιθετικός προσδιορισμός στο εὔνοιαν
βοηθόν: κατηγορούμενο στο εὔνοιαν
ἀνδρῶν: υποκείμενο στη (γενική απόλυτη)μετοχή γενομένων
ὑμῶν: γενική κτητική στο πόλις
δεινότατον: κατηγορούμενο στο ὅ (από το ἄν εἴη)
πόλιν: υποκείμενο στο ἀδοξεῖν, σε αιτιατική λόγω ετεροπροσωπίας
ὑμᾶς: υποκείμενο στο κολάζειν, σε αιτιατική λόγω ετεροπροσωπίας
αὐτήν: αντικείμενο στη μετοχή καταισχύναντας
ἀνδρῶν: γενική κτητική στο πονηρίαν
καταλυομένην: κατηγορηματική μετοχή από το περιορᾶν, συνημμένη στο ταύτην
5. Να εντοπίσετε και να αναγνωρίσετε πλήρως τη δευτερεύουσα πρόταση της τελευταίας περιόδου.
ὥστε μὴ τὴν πόλιν ἀδοξεῖν: Δευτερεύουσα επιρρηματική συμπερασματική πρόταση (προσδιορίζει το ἀποθνήσκειν). Εισάγεται με το σύνδεσμο ὥστε και εκφέρεται με απαρέμφατο καθώς εκφράζει φυσικό επακόλουθο.
6. τοὺς καταισχύναντας: Να αναλύσετε την μετοχή στο αντίστοιχο είδος δευτερεύουσας πρότασης.
Τούτους, οἵ κατῃσχυναν αὐτὴν
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
29 Μαρτίου 2010
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
ἐγὼ τοίνυν ἐκ τῶν παρόντων εἱλόμην ταῦτα, ἃ ἐμοὶ μὲν λύπας ἐπὶ χρόνον πλεῖστον οἴσειν ἔμελλεν, ὑμῖν δὲ ταχίστην τοῦ παρόντος τότε κακοῦ μετάστασιν. ἀναμνήσθητε δὲ ἐν οἵῳ κινδύνῳ τε καὶ ἀμηχανίᾳ καθέστατε, καὶ ὅτι οὕτω σφόδρα σφᾶς αὐτοὺς ἐπεφόβησθε, ὥστ᾽ οὐδ᾽ εἰς τὴν ἀγορὰν ἔτι ἐξῇτε, ἕκαστος ὑμῶν οἰόμενος συλληφθήσεσθαι. ταῦτα τοίνυν ὥστε μὲν γενέσθαι τοιαῦτα, πολλοστὸν δή τι ἐγὼ μέρος τῆς αἰτίας ηὑρέθην ἔχων, ὥστε μέντοι παυθῆναι, ἐγὼ εἷς ὢν μόνος αἴτιος. καὶ ὅμως τό γε δυστυχέστατος εἶναι ἀνθρώπων οὐδαμῇ ἐκφεύγω, ὅτε δὴ προαγομένης μὲν τῆς πόλεως ἐπὶ ταύτας τὰς συμφορὰς οὐδεὶς ἐμοῦ ἤρχετο γίγνεσθαι δυσδαιμονέστερος, μεθισταμένης δὲ πάλιν εἰς τὸ ἀσφαλὲς ἁπάντων ἐγὼ ἀθλιώτατος.
Ἀνδοκίδου, Περί τῆς ἑαυτοῦ καθόδου, 8-9
Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να μεταφράσετε το απόσπασμα.
[: Εγώ λοιπόν από τις παρούσες επιλογές προτίμησα αυτές, που επρόκειτο να μου προκαλέσουν για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα λύπες, ενώ σε σας πολύ γρήγορη απαλλαγή από την παρούσα τότε στενοχώρια. Και θυμηθείτε σε τι λογής κίνδυνο και απορία βρεθήκατε και ότι τόσο πολύ φοβηθήκατε για τη σύλληψή σας ο καθένας, ώστε ούτε στην αγορά πια τολμούσατε να βγείτε, νομίζοντας πως θα συλληφθείτε. Για να φτάσει λοιπόν εκεί η κατάσταση, αποδείχθηκε ότι εγώ είχα μικρό μέρος της ευθύνης, ενώ για να σταματήσει (να υφίσταται αυτή η κατάσταση), εγώ ,αν και ένας, ήμουν ο μόνος υπεύθυνος. Ωστόσο, δεν μπορώ να ξεφύγω από το να είμαι ο πιο δυστυχισμένος μεταξύ των ανθρώπων, αφού, όταν η πόλη βάδιζε σε αυτές τις συμφορές, κανείς δεν ερχόταν ώστε να γίνει δυστυχέστερος από μένα, ενώ, όταν γινόταν ασφαλέστερη η κατάστασή της, εγώ ήμουν από όλους ο πιο αξιοθρήνητος.]
2. Να γράψετε τους ζητούμενους ονοματικούς & αντωνυμικούς τύπους:
ταῦτα: ίδιο τύπο στο θηλυκό γένος
[: ταύτας]
ἐμοὶ: ίδιο τύπο στο γ΄ πρόσωπο
[: σφίσι(ν)]
λύπας: γενική πληθυντικού αριθμού
[: λυπῶν]
μετάστασιν: δοτική ενικού αριθμού
[: μεταστάσει]
κινδύνῳ: ίδια πτώση στον άλλον αριθμό
[: κινδύνοις]
σφᾶς αὐτοὺς: ίδιο τύπο στον ενικό αριθμό
[: ἑαυτὸν]
αἰτίας: δοτική ίδιου αριθμού
[: αἰτίᾳ]
3. Να γράψετε τα παραθετικά των ακόλουθων επιθέτων (στον ίδιο τύπο) και των αντίστοιχων επιρρημάτων: ταχίστην, πλεῖστον
[: ταχεῖαν - θάττονα/θάττω - ταχίστην
πολὺν - πλείονα/πλείω – πλεῖστον]
4. Να γράψετε τους ζητούμενους ρηματικούς τύπους:
εἱλόμην: β΄ ενικό ευκτικής ενεστώτα, ίδιας φωνής
[: αἱροῖο ]
οἴσειν: ίδιο τύπο στον αόριστο β΄
[: ἐνεγκεῖν ]
καθέστατε: ίδιο τύπο στον ενεστώτα
[: καθίστασθε ]
ἐξῇτε: ίδιο τύπο στον μέλλοντα
[: ἔξιτε ]
οἰόμενος: ίδιο τύπο στον παθητικό αόριστο
[: οἰηθὴς]
συλληφθήσεσθαι: γ΄ ενικό οριστικής ίδιου χρόνου
[:συλληφθήσεται]
ηὑρέθην: γ΄ ενικό οριστικής αορίστου β΄
[: εὑρέσθω]
ἔχων: β΄ ενικό ευκτικής αορίστου β΄
[: σχοίη]
ἐκφεύγω: απαρέμφατο αορίστου β΄
[: ἐκφυγεῖν]
προαγομένης: ίδιο τύπο στον παθητικό αόριστο
[: προαχθείσης]
μεθισταμένης: ίδιο τύπο στον αόριστο β΄
[: μεταστάσης]
5. ἀναμνήσθητε δὲ … συλληφθήσεσθαι: Να εντοπίσετε τους πλάγιους λόγους της περιόδου, να τους αναγνωρίσετε και να τους μεταφέρετε στον ευθύ λόγο.
ἀναμνήσθητε δὲ ἐν οἵῳ κινδύνῳ τε καὶ ἀμηχανίᾳ καθέστατε, καὶ ὅτι οὕτω σφόδρα σφᾶς αὐτοὺς ἐπεφόβησθε, ὥστ᾽ οὐδ᾽ εἰς τὴν ἀγορὰν ἔτι ἐξῇτε, ἕκαστος ὑμῶν οἰόμενος συλληφθήσεσθαι.
α) ἐν οἵῳ κινδύνῳ τε καὶ ἀμηχανίᾳ καθέστατε: πλάγια ερώτηση μερικής άγνοιας (κρίσεως) εξαρτώμενη από το ἀναμνήσθητε. Θα μετατραπεί σε ευθεία ερώτηση μερικής άγνοιας (κρίσεως) εκφερόμενη με οριστική.
Ευθύς Λόγος: ἐν ποίῳ κινδύνῳ τε καὶ ἀμηχανίᾳ καθέσταμεν;
β) ὅτι οὕτω σφόδρα σφᾶς αὐτοὺς ἐπεφόβησθε: πλάγιος λόγος κρίσεως, δηλ. ειδική πρόταση εξαρτώμενη από το ἀναμνήσθητε. Θα μετατραπεί σε κύρια πρόταση κρίσεως εκφερόμενη με οριστική.
Ευθύς Λόγος: οὕτω σφόδρα ἡμᾶς αὐτοὺς ἐπεφοβήμεθα
γ) συλληφθήσεσθαι: πλάγιος λόγος κρίσεως, δηλ. ειδικό απαρέμφατο, εξαρτώμενο από το δοξαστικό οἰόμενος. Θα μετατραπεί σε κύρια πρόταση κρίσεως εκφερόμενη με οριστική.
Ευθύς Λόγος: συλληφθήσομαι
6. Να αναγνωρίσετε το συντακτικό ρόλο των έντονα γραμμένων λέξεων.
ἐμοὶ: έμμεσο αντικείμενο στο οἴσειν
κακοῦ: γενική υποκειμενική στο μετάστασιν
ὑμῶν: γενική διαιρετική στο ἕκαστος
συλληφθήσεσθαι: ειδικό απαρέμφατο ως αντικείμενο στο οἰόμενος
τοιαῦτα: κατηγορούμενο στο ταῦτα από το συνδετικό γενέσθαι
ἔχων: κατηγορηματική μετοχή από το ηὑρέθην, συνημμένη στο ἐγώ
εἷς: κατηγορούμενο στο ἐγὼ, από το συνδετικό ὤν
δυστυχέστατος: κατηγορούμενο στο ἐγὼ (εννοούμενο υποκείμενο του απαρεμφάτου εἶναι)
ἀνθρώπων: γενική διαιρετική στο δυστυχέστατος
προαγομένης: χρονική μετοχή, που δηλώνει στο σύγχρονο με το ρήμα εξάρτησης ἤρχετο, γενική απόλυτη καθώς το υποκείμενό της πόλεως δεν επιτελεί κάποιον άλλο ρόλο στην πρόταση. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα εξάρτησής της.
ἐμοῦ: γενική συγκριτική (ή β΄ όρος σύγκρισης) από το συγκριτικό δυσδαιμονέστερος ( ο α΄ όρος είναι το οὐδεὶς)
7. οἰόμενος: Να αναγνωρίσετε συντακτικά τη μετοχή και να την αναλύσετε σε δευτερεύουσα πρόταση.
Αναγνώριση: αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο ἕκαστος, που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα εξάρτησής της ἐπεφόβησθε ( ψυχικού πάθους)
Ανάλυση: ἐπεὶ ῳετο συλληφθήσεσθαι
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2 Απριλίου 2010
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
[15] καὶ μηδεὶς ὑπολάβῃ με τῶν ἄλλων πολιτῶν μηδένα λόγον ποιεῖσθαι, ἀλλὰ Λεωσθένη μόν<ον> ἐγκωμιάζειν. συμβαίνει γὰρ τὸν Λεωσθένους ἔπαινον ἐπὶ ταῖς μάχαις ἐγκώμιον τῶν ἄλλων πολιτῶν εἶναι• τοῦ μὲν γὰρ βουλεύεσθαι καλῶς ὁ στρατηγὸς αἴτιος, τοῦ δὲ νικᾶν μαχομένους οἱ κινδυνεύειν ἐθέλοντες τοῖς σώμασιν• ὥστε ὅταν ἐπαινῶ τὴν γεγονυῖαν νίκην, ἅμα τῇ Λεωσθένους ἡγεμονίᾳ καὶ τὴν τῶν ἄλλων ἀρετὴν ἐγκωμιάσω.[16] τίς γὰρ οὐκ ἂν δικαίως ἐπαινοίη τῶν πολιτῶν τοὺς ἐν τῷδε τῷ πολέμῳ τελευτήσαντας, οἳ τὰς ἑαυτῶν ψυχὰς ἔδωκαν ὑπὲρ τῆς τῶν Ἑλλήνων ἐλευθερίας, φανερωτάτην ἀπόδειξιν ταύτην ἡγούμενοι εἶναι τοῦ βούλεσθαι τῇ Ἑλλάδι τὴν ἐλευθερίαν περιθεῖναι, τὸ μαχομένους τελευτῆσαι ὑπὲρ αὐτῆς.
Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να γράψετε την μετάφραση του παραπάνω αποσπάσματος.
Kαι ας μην θεωρήσει κανείς ότι δεν αναφέρομαι καθόλου στους υπόλοιπους πολίτες αλλά εγκωμιάζω μόνο τον Λεωσθένη. Διότι τυχαίνει ο έπαινος του Λεωσθένη για τις μάχες (που έδωσε) να είναι εγκώμιο (και) των υπόλοιπων πολιτών• γιατί για τον ορθό σχεδιασμό υπεύθυνος είναι ο στρατηγός, ενώ για τη νίκη όσοι θέλουν να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους πολεμώντας• επομένως, όταν επαινώ τη νίκη που κερδήθηκε, ταυτόχρονα με την αρχηγία του Λεωσθένη θα εγκωμιάσω και την γενναιότητα των υπόλοιπων. Γιατί ποιος δεν θα επαινούσε δικαιολογημένα μεταξύ των πολιτών αυτούς που έπεσαν σε αυτόν εδώ τον πόλεμο, οι οποίοι προσέφεραν τις ζωές τους για την ελευθερία των Ελλήνων, επειδή θεωρούσαν αυτήν ως ολοφάνερη απόδειξη για τη βούλησή τους να ελευθερώσουν την Eλλάδα, το να πεθάνουν δηλαδή στη μάχη για χάρη της;
2. Να γράψετε τους ζητούμενους ονοματικούς & αντωνυμικούς τύπους:
πολιτῶν: κλητική ενικού αριθμού
[: πολῖτα]
μηδένα λόγον: δοτική πληθυντικού αριθμού
[: μηδέσιν λόγοις]
Λεωσθένη: κλητική ενικού αριθμού
[: Λεώσθενες]
τοῖς σώμασιν: ίδια πτώση στον άλλο αριθμό
[:τῳ σώματι]
τῷδε τῷ πολέμῳ: ίδια πτώση στον άλλο αριθμό
[: τοῖσδε τοῖς πολέμοις]
ἑαυτῶν: ίδιο τύπο εναλλακτικά
[: σφῶν αὐτῶν]
ἀπόδειξιν: δοτική ενικού αριθμού
[: ἀποδείξει]
3.
α) καλῶς, δικαίως: Να γράψετε τα παραθετικά των επιρρημάτων
β) καλῶς: Να κλίνετε το αρσενικό και το ουδέτερο γένος στον πληθυντικό αριθμό, του συγκριτικού βαθμού του αντίστοιχου επιθέτου.
α)
[: καλῶς – κάλλιον – κάλλιστα
δικαίως – δικαιότερον –δικαιότατα ]
β)
[: οἱ καλλίονες / καλλίους - τῶν καλλιόνων - τοῖς καλλίοσιν - τοὺς καλλίονας / καλλίους - ὦ καλλίονες / καλλίους ]
[: τὰ καλλίονα / καλλίω – τῶν καλλιόνων – τοῖς καλλίοσιν – τὰ καλλίονα / καλλίω – ὦ καλλίονα / καλλίω]
4. Να γράψετε τους ζητούμενους ρηματικούς τύπους:
ὑπολάβῃ: β΄ ενικό ευκτικής μέλλοντα
[: ὑπολήψοιο]
συμβαίνει: απαρέμφατο αορίστου
[: συμβῆναι]
μαχομένους: β΄ ενικό οριστικής μέλλοντα
[: μαχεῖ / μαχῆ με υπογεγραμμένη στο τελευταίο φωνήεν]
ἐπαινῶ: γ΄ πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα
[: ἐπαινούντων / ἐπαινείτωσαν]
γεγονυῖαν: β΄ ενικό προστακτικής αορίστου
[: γενοῦ]
ἔδωκαν: β΄ ενικό προστακτικής αορίστου
[: δὸς ]
ἡγούμενοι: α΄ ενικό υποτακτικής ενεστώτα
[: ἡγῶμαι]
περιθεῖναι: α΄ πληθυντικό οριστικής αορίστου
[: περιέθεμεν ]
5. Να αναγνωρίσετε το συντακτικό ρόλο των λέξεων:
με: υποκείμενο στο ποιεῖσθαι, σε αιτιατική λόγω ετεροπροσωπίας
Λεωσθένη: αντικείμενο στο ἐγκωμιάζειν
ἔπαινον: υποκείμενο στο εἶναι, σε αιτιατική λόγω απρόσωπης σύνταξης και επομένως υποχρεωτικής ετεροπροσωπίας
πολιτῶν ( το 2ο) : γενική αντικειμενική στο ἐγκώμιον
εἶναι: τελικό απαρέμφατο, υποκείμενο στο απρόσωπο συμβαίνει
τοῦ βουλεύεσθαι: γενική αντικειμενική στο αἴτιος
αἴτιος: κατηγορούμενο στο στρατηγός από το εννοούμενο ἐστί
τῶν πολιτῶν ( το 3ο) : γενική διαιρετική στο τοὺς τελευτήσαντας
τὰς ἑαυτῶν: έναρθρη γενική ως επιθετικός προσδιορισμός στο ψυχάς ( αν σας ζητούσαν να αναγνωρίσετε μόνο το ἐαυτῶν θα λέγατε ότι είναι γενική κτητική στο ψυχάς)
τὸ τελευτῆσαι: επεξήγηση στο ταύτην
6. ὅταν ἐπαινῶ τὴν γεγονυῖαν νίκην: Να αναγνωρίσετε τη δευτερεύουσα πρόταση, δικαιολογώντας την εκφορά της.
Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονικοϋποθετική πρόταση. Εισάγεται με το ὅταν και εκφέρεται με υποτακτική. Ως απόδοση λειτουργεί η οριστική μέλλοντα ἐγκωμιάσω της κύριας πρότασης. Έχουμε λοιπόν λανθάνοντα υποθετικό λόγο του προσδοκώμενου.
7. φανερωτάτην ἀπόδειξιν ταύτην ἡγούμενοι εἶναι τοῦ βούλεσθαι τῇ Ἑλλάδι τὴν ἐλευθερίαν περιθεῖναι, τὸ μαχομένους τελευτῆσαι ὑπὲρ αὐτῆς: Να εντοπίσετε τον πλάγιο λόγο του αποσπάσματος, να τον αναγνωρίσετε και να τον μετατρέψετε σε ευθύ.
Εντοπισμός & αναγνώριση:
φανερωτάτην ἀπόδειξιν ταύτην εἶναι τοῦ βούλεσθαι τῇ Ἑλλάδι τὴν ἐλευθερίαν περιθεῖναι, τὸ μαχομένους τελευτῆσαι ὑπὲρ αὐτῆς:
Πλάγιος Λόγος Κρίσεως, δηλ. ειδικό απαρέμφατο, εξαρτώμενο από το δοξαστικό ἡγούμενοι.
Αποπλαγιασμός: Θα μετατραπεί σε κύρια πρόταση κρίσεως, εκφερόμενη με οριστική.
φανερωτάτη ἀπόδειξις αὕτη ἐστὶ τοῦ βούλεσθαι τῇ Ἑλλάδι τὴν ἐλευθερίαν περιθεῖναι, τὸ μαχομένους τελευτῆσαι ὑπὲρ αὐτῆς
8. ἡγούμενοι: Να αναγνωρίσετε το είδος της μετοχής και να την μετατρέψετε σε ισοδύναμη δευτερεύουσα πρόταση.
Αναγνώριση: αιτιολογική μετοχή συνημμένοι στο οἵ που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα εξάρτησης ἔδωκαν.
Ανάλυση: ἐπεὶ (ἐπειδή, διότι…) ἡγοῦντο…
(Η αιτιολογική πρόταση εισάγεται με κάποιον από τους παραπάνω συνδέσμους καθώς εκφράζει αντικειμενική αιτία. Ακόμη, εκφέρεται με οριστική όχι ενεστώτα αλλά παρατατικού, διότι το ρήμα εξάρτησης είναι παρελθοντικού χρόνου και ως γνωστό η μετοχή ενεστώτα συγχρονίζεται πάντοτε με το ρήμα εξάρτησης)
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4 Απριλίου 2010
Α. Να μεταφράσετε το παρακάτω απόσπασμα:
Μας απομένει, Αθηναίοι, και μάλιστα όταν δίνουμε τέτοιο δικαστικό αγώνα, που όμοιός του δεν έχει γίνει ποτέ μέχρι τώρα στην πόλη μας, από κοινού να σας παροτρύνουμε, πρώτα βέβαια σε μας τους υπόλοιπους να δείχνετε κατανόηση, αν επαναλαμβάνουμε τα ίδια με κάποιους – διότι δε θα μιλήσουμε δυο φορές σχετικά μ’ αυτά για να σας ενοχλούμε αλλά για να σας αναγκάσουμε να οργισθείτε περισσότερο – έπειτα να μην αφήσετε στην τύχη τους τα κοινά δίκαια όλης της πόλης, μήτε να ανταλλάξετε την κοινή σωτηρία με τα λόγια του κατηγορουμένου. Διότι βλέπετε, Αθηναίοι, ότι σε σας βέβαια αυτός εδώ ο Δημοσθένης δικάζεται, στους άλλους όμως εσείς (δικάζεστε). Αυτοί εξετάζουν ποια γνώμη θα έχετε σχετικά με τα συμφέροντα της πατρίδας, και τι από τα δύο, θα αποδεχθείτε τις δωροδοκίες και πονηριές αυτών απέναντί σας ή θα (τις) γνωστοποιήσετε σε όλους τους ανθρώπους, διότι μισείτε όσους παίρνουν δώρα ενάντια στο πολίτευμά (σας).
Δεινάρχου, Κατὰ Δημοσθένους 2-3Β. 1α. Να γράψετε τους ζητούμενους ονοματικούς & αντωνυμικούς τύπους:
ἡμῖν
: ίδιο τύπο στο γ΄ πρόσωπο σφίσιν
ἀγῶνα
: δοτική πληθυντικού αριθμού ἀγῶσιν
τηλικοῦτον : δοτική πληθυντικού αριθμού θηλυκού γένους τηλικαύταις
τῇ πόλει : αιτιατική ενικού αριθμού
τὴν πόλιν
τῇ πατρίδι : ίδια πτώση στον άλλο αριθμό ταῖς πατρίσιν
ὑμᾶς αὐτούς
: ίδιο τύπο στον ενικό αριθμό σεαυτὸν
1β. ἰδίας: Να γράψετε τους άλλους βαθμούς του επιθέτου (διατηρώντας γένος, πτώση και αριθμό)
ἰδίας ἰδιωτέρας ἰδιωτάτας
ἰδιαιτέρας ἰδιαιτάτας
2. Να γράψετε τους ζητούμενους ρηματικούς τύπους:
ἀγωνιζομένοις : ίδιο τύπο στον μέλλοντα ἀγωνιουμένοις
περιπίπτωμεν : ίδιο τύπο στον αόριστο περιπέσωμεν
ἔχειν : β΄ ενικό προστακτικής αορίστου σχὲς
ὀργίζεσθαι : ίδιο τύπο στον μέλλοντα ὀργιεῖσθαι
ἐροῦμεν : ίδιο τύπο στον παρακείμενο εἰρήκαμεν
παροξύνωμεν : γ΄ πληθυντικό οριστικής μέσου παρακειμένου παρωξυσμένοι εἰσὶν
ή παρωξυμμένοι εἰσὶν
προΐεσθαι : ίδιο τύπο στον μέσο αόριστο προέσθαι
κρίνεται : ίδιο τύπο στον μέλλοντα κρινεῖται
σκοποῦσι : ίδιο τύπο στον παρακείμενο ἐσκεμμένοι εἰσὶν
λαμβάνοντας : ίδιο τύπο στον μέλλοντα και τον αόριστο ληψομένους - λαβόντας
3α. ἡμῖν ( το 1ο), ὑμῖν( το 1ο) , παρακελεύεσθαι, ἐνίοις, ἁπάσης, τῶν τοῦ κρινομένου, προΐεσθαι, τῇ πατρίδι, ἀνθρώποις: Να αναγνωρίσετε το συντακτικό ρόλο των παραπάνω λέξεων.
ἡμῖν: δοτική προσωπική
ὑμῖν: έμμεσο αντικείμενο στο παρακελεύεσθαι
παρακελεύεσθαι: τελικό απαρέμφατο, υποκείμενο στην απρόσωπη έκφραση ὑπόλοιπον (ἐστὶ)
ἐνίοις: δοτική αντικειμενική στο τῶν αὐτῶν
ἁπάσης: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο τῆς πόλεως
τῶν τοῦ κρινομένου: έναρθρη γενική ως επιθετικός προσδιορισμός στο λόγων
προΐεσθαι: τελικό απαρέμφατο, άμεσο αντικείμενο στο παρακελεύεσθαι
τῇ πατρίδι: αντικείμενο στο τῶν συμφερόντων
ἀνθρώποις: έμμεσο αντικείμενο στο ποιήσετε
3β. ἀγωνιζομένοις: Να αναγνωρίσετε το είδος της μετοχής και να την αναλύσετε σε ισοδύναμη δευτερεύουσα πρόταση.
Αναγνώριση: Χρονική μετοχή συνημμένη στο ἡμῖν. Βρίσκεται σε χρόνο ενεστώτα κι επομένως εκφράζει το σύγχρονο σε σχέση με το ρήμα εξάρτησης ὑπόλοιπον (ἐστὶ) . Θα αναλυθεί ως εξής:
ὅτε ἀγωνιζόμεθα
3γ. ἂν τῶν αὐτῶν ἐνίοις περιπίπτωμεν: Να βρείτε την απόδοση και να αναφέρετε το είδος του υποθετικού λόγου.
Ως απόδοση λειτουργεί το πρῶτον μὲν τοῖς λοιποῖς ἡμῖν συγγνώμην ἔχειν, δηλ. τελικό απαρέμφατο εξαρτώμενο από προτρεπτικό ρήμα ( παρακελεύεσθαι). Έχουμε δηλαδή πλαγιασμένο υποθετικό λόγο. Για να τον αναγνωρίσουμε πρέπει να αποπλαγιάσουμε τη απόδοση. Έτσι θα έχουμε:
Υπόθεση: ἂν τῶν αὐτῶν ἐνίοις περιπίπτωμεν (ἂν + υποτακτική)
Απόδοση: πρῶτον μὲν τοῖς λοιποῖς ἡμῖν συγγνώμην ἔχετε (προστακτική, μελλοντική έγκλιση)
Έχουμε το είδος του προσδοκώμενου
3δ. ὁρᾶτε γάρ, ὦ Ἀθηναῖοι, ὅτι παρὰ μὲν ὑμῖν Δημοσθένης οὑτοσὶ κρίνεται, παρὰ δὲ τοῖς ἄλλοις ὑμεῖς• οἳ σκοποῦσι τίνα ποτὲ γνώμην ἕξετε περὶ τῶν τῇ πατρίδι συμφερόντων: Να εντοπίσετε στο παραπάνω απόσπασμα τους πλάγιους λόγους, να τους αναγνωρίσετε και κατόπιν να τους μεταφέρετε στον ευθύ λόγο.
α) ὅτι παρὰ μὲν ὑμῖν Δημοσθένης οὑτοσὶ κρίνεται, παρὰ δὲ τοῖς ἄλλοις ὑμεῖς (κρίνεσθε): Πλάγιος λόγος κρίσεως, δηλ. 2 ειδικές προτάσεις εξαρτώμενες από αισθητικό ρήμα (ὁρᾶτε) που θα μετατραπούν σε κύριες εκφερόμενες με οριστική
Ευθύς λόγος: Παρὰ μὲν ὑμῖν Δημοσθένης οὑτοσὶ κρίνεται, παρὰ δὲ τοῖς ἄλλοις ὑμεῖς (κρίνεσθε)
β) τίνα ποτὲ γνώμην ἕξετε περὶ τῶν τῇ πατρίδι συμφερόντων: Πλάγια ερώτηση (κρίσεως) μερικής άγνοιας ξαρτώμενη από ρήμα που δηλώνει σκέψη (σκοπεῖτε), που θα μετατραπεί σε ευθεία ερώτηση (κρίσεως) μερικής άγνοιας.
Ευθύς λόγος: Τίνα ποτὲ γνώμην ἕξετε περὶ τῶν τῇ πατρίδι συμφερόντων;
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
8 Απριλίου 2010
-->
Α. Να μεταφράσετε το παρακάτω κείμενο:
Αν όλοι, όσοι προσπαθούν να εκπαιδεύουν, ήθελαν να λένε την αλήθεια, και να μην δίνουν υποσχέσεις μεγαλύτερες από αυτά που επρόκειτο να πραγματοποιήσουν δε θα κακολογούνταν από τους πολίτες. Τώρα όμως, όσοι τολμούν να φέρονται αλαζονικά με πολλή απερισκεψία, έχουν κάνει έτσι τα πράγματα ώστε να φαίνεται ότι σκέπτονται καλύτερα αυτοί που επιλέγουν την τεμπελιά παρά αυτοί που ασχολούνται με τη φιλοσοφία. Διότι ποιος δε θα μισούσε και ταυτόχρονα δε θα περιφρονούσε πρώτα βέβαια όσους ασχολούνται με τους τσακωμούς, οι οποίοι προσποιούνται από τη μια πως ψάχνουν την αλήθεια, με το ξεκίνημα όμως των υποσχέσεών τους επιδιώκουν να πουν ψέματα; Διότι νομίζω πως σε όλους είναι φανερό ότι η πρόβλεψη των μελλοντικών δεν χαρακτηρίζει τη φύση μας, αντιθέτως απέχουμε τόσο πολύ από αυτή τη σκέψη, ώστε ο Όμηρος, που έχει αποκτήσει τη μεγαλύτερη φήμη για τη σοφία του, και τους θεούς έχει πλάσει να σκέπτονται για αυτά, όχι επειδή γνώριζε την γνώμη εκείνων αλλά επειδή ήθελε να δείξει σε εμάς ότι αυτό είναι ένα από τα αδύνατα.
Ἰσοκράτους, Κατὰ τῶν σοφιστῶν1-2
Β.
1. Να γράψετε τους ζητούμενους ονοματικούς & αντωνυμικούς τύπους:
πάντες: γενική ενικού αριθμού, θηλυκού γένους
πάσης
ἀληθῆ: δοτική ίδιου αριθμού
ἀληθεῖ
ὑποσχέσεις: δοτική ενικού αριθμού
ὑποσχέσει
ἰδιωτῶν: κλητική ενικού αριθμού
ἰδιῶτα
ἔριδας: αιτιατική ενικού αριθμού
ἔριν / ἔριδα
ἡμετέρας: ίδιο τύπο στο γ΄ πρόσωπο
σφετέρας
τοσοῦτον: αιτιατική πληθυντικού αριθμού, θηλυκού γένους
τοσαύτας
δόξαν: δοτική ενικού αριθμού
δόξῃ
ἡμῖν: ίδιο τύπο στο γ΄ πρόσωπο
σφίσιν
2. α. ἀληθῆ: Να γράψετε τα παραθετικά του επιρρήματος.
ἀληθῶς - ἀληθέστερον - ἀληθέστατα
β. μείζους: Να κλίνετε στον ίδιο βαθμό το ουδέτερο γένος (στον πληθυντικό αριθμό).
Ονομ.: τὰ μείζονα / μείζω
Γεν.: τῶν μειζόνων
Δοτ.: τοῖς μείζοσιν
Αιτ.: τὰ μείζονα / μείζω
Κλητ.: ὦ μείζονα / μείζω
γ. ἄμεινον, πρῶτον, μεγίστην: Να γράψετε τον ίδιο τύπο στους άλλους βαθμούς.
εὖ - ἄμεινον - ἄριστα
(πρὸ) - πρότερον - πρῶτον
μεγάλην - μείζονα / μείζω - μεγίστην
3. Να γράψετε τους ζητούμενους ρηματικούς τύπους:
ἐπιχειροῦντες: β΄ ενικό προστακτικής, ίδιων χρόνου & φωνής
ἐπιχείρει
λέγειν: ίδιο τύπο στον μέλλοντα
λέξειν / ἐρεῖν
ἤκουον: μετοχή μέλλοντα (αρσενικό γένος, ονομαστική ενικ. αριθμού)
ἀκουσόμενος
τολμῶντες: β΄ ενικό οριστικής παρατατικού, ίδιας φωνής
ἐτόλμας
αἱρουμένους: ίδιο τύπο σε αόριστο β΄
ἑλομένους
μισήσειεν: ίδιο πρόσωπο υποτακτικής, ίδιων χρόνου & φωνής
μισήσωσιν
προγιγνώσκειν: ίδιο τύπο σε αόριστο
προγνῶναι
ἀπέχομεν: β΄ ενικό υποτακτικής αορίστου, ίδια φωνής
ἀπόσχῃ
εἰληφὼς: ίδιο τύπο σε μέλλοντα
ληψόμενος
εἰδώς: β΄ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα
ἴστε
ἐνδείξασθαι: γ΄ ενικό οριστικής ενεστώτα ενεργητικής φωνής
ἐνδείκνυσιν
4. Να αναγνωρίσετε το συντακτικό ρόλο των παρακάτω λέξεων:
παιδεύειν: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο ἐπιχειροῦντες
μείζους: κατηγορούμενο στο ὑποσχέσεις από το ποιεῖσθαι
βουλεύεσθαι: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο δοκεῖν (ή υποκείμενο, αν θεωρηθεί το δοκεῖν απρόσωπο)
τοὺς αἱρουμένους: επιθετική μετοχή, υποκείμενο στο βουλεύεσθαι (και του δοκεῖν, αν το τελευταίο θωρηθεί προσωπικό)
ἅπασιν: δοτική προσωπική στο εἶναι φανερὸν
ἐπὶ σοφίᾳ: επρόθετος προσδιορισμός της αιτίας στο εἰληφὼς
τὴν ἐκείνων: έναρθρη γενική, επιθετικός προσδιορισμός στο γνώμην
ἓν: κατηγορούμενο στο τοῦτο από το ἐστίν ( ή επιθετικός προσδιορισμός στο τοῦτο οπότε το τῶν ἀδυνάτων είναι γενική κατηγορηματική διαιρετική)
τῶν ἀδυνάτων: γενική διαιρετική στο ἕν ( ή γενική κατηγορηματική διαιρετική)
5. Να χωρίσετε την τελευταία περίοδο του κειμένου σε προτάσεις αναφέροντας το είδος τους (μόνο ονομαστικά, δίχως πλήρη αναγνώριση)
[ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ Οἶμαι γὰρ ἅπασιν εἶναι φανερὸν] (ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ ΕΙΔΙΚΗ ὅτι τὰ μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν),[ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ἀλλὰ τοσοῦτον ἀπέχομεν ταύτης τῆς φρονήσεως],(ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΗ ὥσθ᾽ Ὅμηρος ὁ μεγίστην ἐπὶ σοφίᾳ δόξαν εἰληφὼς καὶ τοὺς θεοὺς πεποίηκεν ἔστιν ὅτε βουλευομένους ὑπὲρ αὐτῶν, οὐ τὴν ἐκείνων γνώμην εἰδώς, ἀλλ᾽ ἡμῖν ἐνδείξασθαι βουλόμενος)(ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ ΕΙΔΙΚΗ ὅτι τοῖς ἀνθρώποις ἓν τοῦτο τῶν ἀδυνάτων ἐστίν).
6. Να αναγνωρίσετε τον υποθετικό λόγο της πρώτης ημιπεριόδου και κατόπιν να τον μετατρέψετε ώστε να δηλώνει την απλή σκέψη.
ΥΠΟΘΕΣΗ: εἰ πάντες ἤθελον οἱ παιδεύειν ἐπιχειροῦντες ἀληθῆ λέγειν, καὶ μὴ μείζους ποιεῖσθαι τὰς ὑποσχέσεις
ΑΠΟΔΟΣΗ: οὐκ ἂν κακῶς ἤκουον ὑπὸ τῶν ἰδιωτῶν
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ: Έχουμε υποθετικό λόγο του μη πραγματικού (υπόθεση: εἰ + οριστική παρελθοντικού χρόνου – απόδοση: δυνητική οριστική)
ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΤΟ ΕΙΔΟΣ ΤΗΣ ΑΠΛΗΣ ΣΚΕΨΗΣ: (υπόθεση: εἰ + ευκτική – απόδοση: δυνητική ευκτική)
ΥΠΟΘΕΣΗ: εἰ πάντες ἐθέλοιεν οἱ παιδεύειν ἐπιχειροῦντες ἀληθῆ λέγειν, καὶ μὴ μείζους ποιεῖσθαι τὰς ὑποσχέσεις
ΑΠΟΔΟΣΗ: οὐκ ἂν κακῶς ἀκούοιεν ὑπὸ τῶν ἰδιωτῶν
7. εἰδώς: Να αναγνωρίσετε το είδος της μετοχής και να την αναλύσετε σε ισοδύναμη δευτερεύουσα πρόταση.
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ: αιτιολογική μετοχή (της αντικειμενικής αιτιολογίας), συνημμένη στο Ὅμηρος, που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας το πεποίηκεν.
ΑΝΑΛΥΣΗ: οὐκ ἐπεί τὴν ἐκείνων γνώμην ἤδει/ἤδειν (κάτω από το αρχικό ἤ- υπογεγραμμένη)
8. Οἶμαι γὰρ ἅπασιν εἶναι φανερὸν ὅτι τὰ μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν: Να εντοπίσετε τους πλάγιους λόγους, να τους αναγνωρίσετε και να τους μεταφέρετε στον ευθύ λόγο.
ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ:
α) ἅπασιν εἶναι φανερὸν: Πλάγιος λόγος κρίσεως, δηλ. ειδικό απαρέμφατο εξαρτώμενο από το δοξαστικό Οἶμαι. Θα μετατραπεί σε κύρια πρόταση κρίσεως με οριστική.
β) ὅτι τὰ μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν: Πλάγιος λόγος κρίσεως, δηλ. ειδική πρόταση εξαρτώμενη από το φανερὸν εἶναι. Θα μετατραπεί σε κύρια πρόταση κρίσεως με οριστική.
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΕΥΘΥ ΛΟΓΟ:
α) ἅπασιν ἐστὶ φανερὸν
β) τὰ μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
23 Απριλιου 2010
Δημοσθένους, Κατά Τιμοκράτους, 210-212
--> ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
23 Απριλιου 2010
Δημοσθένους, Κατά Τιμοκράτους, 210-212
[210] Δεῖ τοίνυν ὑμᾶς κἀκεῖνο σκοπεῖν, ὅτι πολλοὶ τῶν Ἑλλήνων πολλάκις εἰσὶν ἐψηφισμένοι τοῖς νόμοις χρῆσθαι τοῖς ὑμετέροις, ἐφ’ ᾧ φιλοτιμεῖσθ’ ὑμεῖς, εἰκότως· ὃ γὰρ εἰπεῖν τινά φασιν ἐν ὑμῖν, ἀληθὲς εἶναί μοι δοκεῖ, ὅτι τοὺς νόμους ἅπαντες ὑπειλήφασιν, ὅσοι σωφρονοῦσι, τρόπους τῆς πόλεως. χρὴ τοίνυν σπουδάζειν ὅπως ὡς βέλτιστοι δόξουσιν εἶναι, καὶ τοὺς λυμαινομένους καὶ διαστρέφοντας αὐτοὺς κολάζειν, ὡς εἰ καταρραθυμήσετε, τῆς φιλοτιμίας τε ταύτης ἀποστερήσεσθε καὶ κατὰ τῆς πόλεως δόξαν οὐ χρηστὴν ποιήσετε. [211] καὶ μὴν εἰ Σόλωνα καὶ Δράκοντα δικαίως ἐπαινεῖτε, οὐκ ἂν ἔχοντες εἰπεῖν οὐδετέρου κοινὸν εὐεργέτημ’ οὐδὲν πλὴν ὅτι συμφέροντας ἔθηκον καὶ καλῶς ἔχοντας νόμους, δίκαιον δήπου καὶ τοῖς ὑπεναντίως τιθεῖσιν ἐκείνοις ὀργίλως ἔχοντας καὶ κολάζοντας φαίνεσθαι.
Δημοσθένους, Κατά Τιμοκράτους, 210-212
Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να μεταφράσετε το παραπάνω κείμενο.
Πρέπει, λοιπόν, να εξετάζετε και αυτό το ζήτημα, ότι δηλαδή πολλοί από τους Έλληνες συχνά έχουν αποφασίσει με την ψήφο τους να χρησιμοποιούν τους δικούς σας νόμους, κάτι για το οποίο είστε υπερήφανοι, όπως είναι εύλογο· γιατί κάτι που λέγεται ότι είπε κάποιος ενώπιόν σας μου φαίνεται πως αληθεύει, ότι δηλαδή όλοι όσοι είναι συνετοί εκλαμβάνουν τους νόμους ως τον χαρακτήρα της πόλης. Πρέπει, επομένως, να φροντίζουμε πώς θα φανούν ότι είναι οι καλύτεροι, και να τιμωρούμε όσους τους κακομεταχειρίζονται και τους διαστρεβλώνουν, γιατί, αν δείξετε αδιαφορία, και την υπερηφάνεια αυτή θα χάσετε και θα δημιουργήσετε μια μη καλή φήμη για την πόλη. Και, βέβαια, αν επαινείτε δικαιολογημένα τον Σόλωνα και τον Δράκοντα, χωρίς να μπορείτε να πείτε για την ευεργεσία που εξίσου πρόσφερε ο καθένας τίποτε άλλο πέρα από το γεγονός ότι θέσπισαν ωφέλιμους και σωστούς νόμους, είναι δίκαιο ασφαλώς να φαίνεστε ότι θυμώνετε και τιμωρείτε όσους θεσπίζουν τα ακριβώς αντίθετα.
2. Να δώσετε τους ζητούμενους ονοματικούς και αντωνυμικούς τύπους:
ὑμετέροις: ίδιο τύπο στο γ΄ πρόσωπο [:σφετέροις]
ἅπαντες: γενική ενικού αριθμού, θηλυκού γένους [: ἁπάσης]
τινά: αιτιατική πληθυντικού αριθμού, ουδετέρου γένους [: τινὰ / ἄττα]
ἀληθὲς: δοτική ενικού αριθμού [: ἀληθεῖ]
ταύτης: δοτική πληθυντικού αριθμού, ίδιου γένους [: ταύταις]
δόξαν: γενική ενικού αριθμού [: δόξης]
εὐεργέτημα: δοτική πληθυντικού αριθμού [: εὐεργετήμασι]
3. Να δώσετε τους ζητούμενους ρηματικούς τύπους:
Δεῖ: μετοχή ενεστώτα [: δέον]
σκοπεῖν:ίδιο τύπο στον αόριστο [: σκέψασθαι]
εἰσὶν ἐψηφισμένοι: απαρέμφατο ίδιων χρόνου & φωνής [: ἐφηφίσθαι]
χρῆσθαι: β΄ενικό οριστικής παρατατικού [: ἐχρῶ]
εἰπεῖν: ίδιο τύπο στον μέλλοντα [: λέξειν /ἐρεῖν]
φασιν:ίδιο τύπο στον αόριστο [: ἔφησαν]
ὑπειλήφασιν: β΄ ενικό οριστικής μέσου παρακειμένου [: ὑπείλειψαι]
σωφρονοῦσι: β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα [: σωφρόνει]
ἔχοντες: ίδιο τύπο στον αόριστο [: σχόντες]
συμφέροντας: ίδιο τύπο στον μέλλοντα [: συνοίσοντας]
τιθεῖσιν: β΄ ενικό προστακτικής, ίδιων χρόνου και φωνής [: τίθει]
φαίνεσθαι: ίδιο τύπο στον μέλλοντα [: φανεῖσθαι/φανήσεσθαι]
4.
α) πολλοὶ, βέλτιστοι, καλῶς: Να δώσετε τα παραθετικά των επιθέτων (στον ίδιο τύπο) και του επιρρήματος.
[: πολλοὶ - πλείονες/πλείους – πλεῖστοι
ἀγαθοὶ - βελτίονες/βελτίους – βέλτιστοι
καλῶς – κάλλιον – κάλλιστα ]
β) πολλοὶ: Να κλίνετε το ουδέτερο του επιθέτου στο συγκριτικό βαθμό, και στους δύο αριθμούς
[: πλέον, πλείονος, πλείονι, πλέον, πλέον – πλείονα/πλείω, πλειόνων, πλείοσιν, πλείονα/πλείω, πλείονα/πλείω]
β) ἀληθὲς: Να γράψετε τα παραθετικά του επιρρήματος
[: ἀληθῶς - ἀληθέστερον - ἀληθέστατα]
5. ὡς εἰ καταρραθυμήσετε, τῆς φιλοτιμίας τε ταύτης ἀποστερήσεσθε: Να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου και κατόπιν να τον μεταφέρετε στο είδος του μη πραγματικού.
ΥΠΟΘΕΣΗ: εἰ καταρραθυμήσετε
ΑΠΟΔΟΣΗ: ὡς τῆς φιλοτιμίας τε ταύτης ἀποστερήσεσθε
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ: Έχουμε εξαρτημένο (διότι η απόδοση είναι δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση) υποθετικό λόγο του πραγματικού
ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ:
ΥΠΟΘΕΣΗ: εἰ κατερραθυμήσατε
ΑΠΟΔΟΣΗ: ὡς τῆς φιλοτιμίας τε ταύτης ἄν ἀπεστερήθητε
6) ὅτι πολλοὶ τῶν Ἑλλήνων πολλάκις εἰσὶν ἐψηφισμένοι τοῖς νόμοις χρῆσθαι τοῖς ὑμετέροις εἰκότως / ὅπως ὡς βέλτιστοι δόξουσιν εἶναι:Να αναγνωρίσετε πλήρως τις δευτερεύουσες προτάσεις.
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ:
ὅτι πολλοὶ τῶν Ἑλλήνων πολλάκις εἰσὶν ἐψηφισμένοι τοῖς νόμοις χρῆσθαι τοῖς ὑμετέροις εἰκότως: Δευτερεύουσα ονοματική ειδική. Εισάγεται με το σύνδεσμο ὅτι προς δήλωση αντικειμενικής κρίσης. Εκφέρεται με οριστική διότι εκφράζει το πραγματικό. Λειτουργεί ως επεξήγηση στο κἀκεῖνο της κύριας πρότασης.
ὅπως ὡς βέλτιστοι δόξουσιν εἶναι: Δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική. Εισάγεται με το ὅπως διότι είναι μερικής άγνοιας. Εκφέρεται με οριστική διότι εκφράζει το πραγματικό. Λειτουργεί ως αντικείμενο στο σπουδάζειν της κύριας πρότασης.
7) τοῖς νόμοις, ἐφ’ ᾧ, τινά, μοι, βέλτιστοι, αὐτοὺς, ταύτης, οὐδετέρου, τοῖς τιθεῖσιν: Να αναγνωρίσετε τη συντακτική λειτουργία των παραπάνω λέξεων.
τοῖς νόμοις: αντικείμενο στο χρῆσθαι
ἐφ’ ᾧ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο φιλοτιμεῖσθε
τινά: υποκείμενο στο εἰπεῖν, σε αιτιατική λόγω ετεροπροσωπίας
μοι: δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου στο δοκεῖ
βέλτιστοι: κατηγορούμενο στο εννοούμενο νόμοι από το εἶναι
αὐτοὺς: αντικείμενο των επιθετικών μετοχών τοὺς λυμαινομένους καὶ διαστρέφοντας
ταύτης: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο φιλοτιμίας
οὐδετέρου: γενική υποκειμενική στο εὐεργέτημα
τοῖς τιθεῖσιν: αντικείμενο στις κατηγορηματικές μετοχές ὀργίλως ἔχοντας καὶ κολάζοντας