ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ, "ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ"

Ο έρωτας,
όνομα ουσιαστικόν,
πολύ ουσιαστικόν,
ενικού αριθμού,
γένους ούτε θηλυκού ούτε αρσενικού,
γένους ανυπεράσπιστου.
Πληθυντικός αριθμός
οι ανυπεράσπιστοι έρωτες.


Ο φόβος,
όνομα ουσιαστικόν,
στην αρχή ενικός αριθμός
και μετά πληθυντικός:
οι φόβοι.
Οι φόβοι
για όλα από δω και πέρα.


Η μνήμη,
κύριο όνομα των θλίψεων,
ενικού αριθμού,
μόνον ενικού αριθμού
και άκλιτη.
Η μνήμη, η μνήμη, η μνήμη.


Η νύχτα,
όνομα ουσιαστικόν,
γένους θηλυκού,
ενικός αριθμός.
Πληθυντικός αριθμός
οι νύχτες.
Οι νύχτες από δω και πέρα.

Σ χ ο λ ι α σ μ ό ς

Θέμα του ποιήματος : ο καταρχήν ορισμός μιας γραμματικής έννοιας (Πληθυντικός αριθμός) και η γραμματική τεχνολόγηση τεσσάρων ουσιαστικών (έρωτας, φόβος, μνήμη, νύκτα) γύρω από τα οποία ωστόσο διατυπώνονται στη συνέχεια «ουσιαστικά» σχόλια από την ποιήτρια.

Στοιχεία που προσδίδουν πρωτοτυπία στον «Πληθυντικό αριθμό» ;

α) οργάνωση σε τέσσερις στροφικές ενότητες, που η καθεμιά τους ξεκινά με τη γραμματική τεχνολόγηση ενός ουσιαστικού (έρωτας, φόβος, μνήμη, νύκτα) αλλά στη συνέχεια εγκαταλείπονται ή ανατρέπονται οι γραμματικοί κανόνες και τη θέση τους παίρνουν τα πάθη του ποιητικού υποκειμένου. Πρόκειται για γνωστή τεχνική της ποιήτριας, να γράφει δηλ. αυστηρά οργανωμένα ποιήματα που αναπτύσσονται προοδευτικά, ξεκινώντας από το συγκεκριμένο/υλικό/εξωτερικό και καταλήγοντας στο αφηρημένο /εσωτερικό.
β) απουσία του «εγώ»
γ) απουσία του «εσύ»
δ) απουσία ρημάτων
ε) απουσία συγκεκριμένων αναφορών στο χώρο
Με τα παραπάνω (ειδικά με τα χαρακτηριστικά β,γ,δ) πετυχαίνεται η καθολικότητα του βιώματος τη ποιήτριας. Η απουσία ρημάτων, πάλι, συμβολίζει την παθητική στάση του ποιητικού υποκειμένου (από τη στιγμή που "έφυγε" το αγαπημένο της πρόσωπο, δεν έχει πλέον την παραμικρή όρεξη για ζωή)

Τεχνικές που αξιοποιούνται στον «Πληθυντικό αριθμό»:

α) αμφισημία λέξεων & εναλλαγή κυριολεξίας - μεταφοράς (στρ.1: "όνομα ουσιαστικόν πολύ ουσιαστικόν", στρ.2: "στην αρχή ενικός αριθμός και μετά πληθυντικός", στρ.3:"ενικού αριθμού", στρ.4: "γένους θηλυκού ενικός αριθμός")
β) ελλειπτικότητα λόγου (απουσία ρημάτων)
γ) μετάβαση από το συγκεκριμένο στο αφηρημένο (από την προσπάθεια γραμματικού ορισμού μιας έννοιας σε σχόλια πολύ ουσιαστικά γύρω απ' αυτή)
δ) μετάβαση από το γενικό στο ειδικό
ε) πολλαπλότητα γενών (στρ.1:"γένους ούτε θηλυκού ούτε αρσενικού", στρ.3:"μόνον ενικού αριθμού και άκλιτη")

Ερμηνευτική προσέγγιση:

Ο έρωτας, λοιπόν, θεωρείται από το ποιητικό υποκείμενο πολύ ουσιαστικό, μοναδικό βίωμα για τον άνθρωπο. Δεν υπάρχει περίπτωση να γλυτώσει κανείς, άνδρας ή γυναίκα, από τα βέλη του φτερωτού θεού. Όλοι μας είμαστε ανυπεράσπιστοι μπροστά του. Εξ' ου και το συμπέρασμα της πρώτης στροφής "πληθυντικός αριθμός οι ανυπεράσπιστοι έρωτες".

Τί γίνεται όμως στην περίπτωση που "φεύγει" το αγαπημένο πρόσωπο; Αφήνει πίσω του φόβο κι ανασφάλεια σ' αυτόν που μένει μόνος. Όσο μάλιστα περνά ο καιρός και το κενό του δεν καλύπτεται, ο φόβος λειτουργεί πολλαπλασιαστικά. Γι' αυτό και το ποιητικό υποκείμενο κλείνει τη δεύτερη στροφή με την πρόβλεψη "οι φόβοι για όλα από δω και πέρα".

Ψάχνει λοιπόν τρόπους να απαλύνει τον πόνο της απώλειας καταφεύγοντας στις (ευχάριστες) αναμνήσεις. Κι αυτές ,ωστόσο, προκαλούν θλίψη. Το ποιητικό υποκείμενο διαρκώς αναθυμάται ένα μόνο, το απόν αγαπημένο πρόσωπο. Και το χειρότερο, το τελευταίο γίνεται έμμονη ιδέα, απροσκάλεστη.

Τέλος, όλα τα παραπάνω βιώνονται κατά τον χειρότερο τρόπο στη διάρκεια της νύκτας, όταν το ποιητικό υποκείμενο απομένει μόνο και, ακόμη χειρότερα, είναι θηλυκού γένους. Η πρόβλεψη στο κλείσιμο ιδιαίτερα απαισιόδοξη: το μόνο που έχει να περιμένει από δω και πέρα, ατέλειωτες νύκτες γεμάτες μοναξιά, δυσάρεστες μνήμες, φόβο και απουσία του αγαπημένου.