ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΩΝ ΑΠΟΛΥΤΩΝ ΧΡΟΝΙΚΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΣΕ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

Α. ΘΕΩΡΙΑ

ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ

1) γνήσια αφαιρετική απόλυτη, αντιστοιχεί προς τη γενική απόλυτη της αρχαίας ελληνικής. Το υποκείμενό της δηλ. συντακτικά και λογικά δεν έχει σχέση με κάποιον όρο της πρότασης.
2) νόθη αφαιρετική απόλυτη, της οποίας το υποκείμενο λογικά είναι το ίδιο με το υποκείμενο της πρότασης. Ωστόσο, λόγω του ότι από τη Λατινική λείπει η μετοχή ενεργητικού παρακειμένου (αορίστου), είμαστε υποχρεωμένοι να καταφύγουμε στη χρήση αφαιρετικής απόλυτης μετοχής παθητικού παρακειμένου. Αυτή η μετατροπή της ενεργητικής σε παθητική σύνταξη έχει ως συνέπεια το λογικό υποκείμενο, στο οποίο ήδη αναφερθήκαμε, να μετατρέπεται σε ποιητικό αίτιο (ab + αφαιρετική για έμψυχα / απλή αφαιρετική για άψυχα) το δε λογικό αντικείμενο σε υποκείμενο της αφ. απόλ. μετοχής.
3) ιδιάζουσα αφαιρετική απόλυτη.
Εδώ πια δεν υπάρχει καθόλου μετοχή ( κατά μιαν άποψη εννοείται η μετοχή του ρημ. sum, η οποία όμως δεν συναντάται παρά μόνο σε σύνθεση /-sum/, και ισοδυναμεί με τη γενική απόλυτη της μετοχής του ΕΙΜΙ της αρχαίας ελληνικής ). Έχουμε κάποιο κύριο όνομα σε αφαιρετική πτώση ως υποκείμενο της εννοούμενης μετοχής και ακολούθως κάποιο επίθετο ή ουσιαστικό, που δηλώνει ηλικία, αξίωμα, ιδιότητα … ως κατηγορηματικό προσδιορισμό.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΧΡΟΝΙΚΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ.

- ΓΝΗΣΙΑ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ ΑΠΟΛΥΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ: αναλύεται σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση με τον παρακάτω τρόπο:

Αν η μετοχή είναι χρόνου παρακειμένου, χρησιμοποιούμε τον ιστορικό / διηγηματικό cum + υποτακτική παθητικού υπερσυντελίκου (για δήλωση του προτερόχρονου στο παρελθόν).
Το υποκείμενο της μετοχής γίνεται υποκείμενο της χρονικής πρότασης, ενώ στην περίπτωση του παθητικού παρακειμένου το υπάρχον ή εννοούμενο ποιητικό αίτιο παραμένει ως έχει.

- ΝΟΘΗ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ ΑΠΟΛΥΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ: αναλύεται σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση ως εξής:
α. τρέπουμε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική.
β. τρέπουμε το υποκείμενο της μετοχής σε αντικείμενο του ρήματος της χρονικής πρότασης.
γ. τρέπουμε το υπάρχον ή εννοούμενο ποιητικό αίτιο σε υποκείμενο του ρήματος της χρονικής πρότασης.
δ. χρησιμοποιούμε ως σύνδεσμο εισαγωγής τον ιστορικό / διηγηματικό cum ή τους χρονικούς ut / postquam, και
ε. χρησιμοποιούμε υποτακτική υπερσυντελίκου (προτερόχρονο στο παρελθόν) ή την οριστική παρακειμένου αντίστοιχα, ως έγκλιση / χρόνο εκφοράς.


- ΙΔΙΟΜΟΡΦΗ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ ΑΠΟΛΥΤΗ: αναλύεται σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση εισαγόμενη με τον ιστορικό / διηγηματικό cum + υποτακτική παρατατικού του esse. Το υποκείμενο της μετοχής και τον κατηγορηματικό του προσδιορισμό τα μετατρέπουμε σε υποκείμενο της δευτερεύουσας πρρότασης και σε κατηγορούμενο του υποκειμένου αντίστοιχα.

Β. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΩΝ ΑΠΟΛΥΤΩΝ ΧΡΟΝΙΚΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΤΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑΣ ΥΛΗΣ ΤΗΣ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ


1.ΝΟΘΕΣ

(21) deletis legionibus: cum Calli legiones delevissent ή postquam / ut … deleverunt
(21) quibus interemptis : cum Camillus eos interemisset ή postquam / ut …interemit
(29) audita salutatione:cum Caesar salutationem audivisset ή postquam / ut … audivit
(40) occupata urbe: cum Sulla urbem occupavisset ή postquam / ut …occupavit
(34) abiectis armis: cum praedones arma abiecissent ή postquam / ut …abiecerunt
(47) hac re audita: cum Augustus hanc rem audivisset ή postquam / ut …audivit
(48) admissis amicis: cum Sertorius amicos admisisset ή postquam / ut …admisit

2. ΙΔΙΑΖΟΥΣΕΣ

(21) Brenno duce: cum Brennus dux esset
(30) patre imperatore: cum pater imperator esset

3. ΓΝΗΣΙΕΣ

(23) occiso Scriboniano: cum Scribonianus occisus esset ή postquam / ut …occisus est