Φιλοσοφικός Λόγος Γ΄ Λυκείου: Πλάτωνος Πολιτεία, 12-13

ΠΗΓΗ:εφημ. ΕΘΝΟΣ, ένθετο ΠΑΙΔΕΙΑ, 30-12-2009

Φιλοσοφικός Λόγος Γ΄ Λυκείου: Αριστοτέλους Πολιτικά, 13-14

ΠΗΓΗ:εφημ. ΕΘΝΟΣ, ένθετο ΠΑΙΔΕΙΑ, 28-4-2010

Λατινικά Γ΄ Λυκείου: Επισημάνσεις στο συντακτικό των κειμένων

 
ΠΗΓΗ:εφημ. ΕΘΝΟΣ, ένθετο ΠΑΙΔΕΙΑ, 28-4-2010

Για τη γλώσσα των Βιζυηνού - Παπαδιαμάντη

Γεώργιος Βιζυηνός

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

ΠΗΓΗ: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου (Κατεύθυνσης) , Βιβλίο Καθηγητή

Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου: Στοιχεία Θεωρίας

Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου: Κριτήριο αξιολόγησης

Το νυφικό ή το κοστούμι;

του Θ.Δ.Παπαγγελή,
καθηγητή του Τμήματος Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Το χυδαίο και το ευτελές, γράφει ο Οrtega y Gasset, υπήρχαν ανέκαθεν, αλλά στους καιρούς που ζούμε διεκδικούν για πρώτη φορά όχι μόνο την αναβάθμισή τους σε ιδεολογία και συντεταγμένη κουλτούρα αλλά και το δικαίωμα να επιβάλουν τα ήθη και τις πρακτικές τους.

Αυτά εν έτει 1930, και ο ισπανός στοχαστής δεν μπορεί βέβαια να προβλέψει τι θα συμβεί όταν η χυδαία ευτέλεια των «επαναστατημένων μαζών» του θα συναντήσει, μερικές δεκαετίες αργότερα, την επανάσταση των μαζικών μέσων. Και, για να φιλοσοφήσουμε λίγο ακόμη «μετ΄ ευτελείας», ούτε ο Τheodor Αdorno υποψιαζόταν ότι το έσχατο στάδιο της φτήνιας δεν θα ήταν το κιτς 1 ως «παρωδία 2 της αισθητικής εμπειρίας» αλλά ο συγκαιρινός μιντιακός λεβιάθαν 3 που προσφέρει απλόχερα και καταιγιστικά παρωδίες πληροφόρησης και ψυχαγωγίας, συχνά, όλο και πιο συχνά, στην υβριδική 4 συσκευασία του «infotainment 5».

Στον βαθμό που το φαινόμενο κάνει διεθνή καριέρα και στα ρετιρέ του πρώτου και στα ημιυπαίθρια του τρίτου κόσμου, μπορούμε να μελαγχολήσουμε με μέτρο. Κιτρινωπές ή ροζ φυλλάδες, της ποικιλίας «ταμπλόιντ 6», θρασομανούν παντού, πλάι στις έγκυρες· σκύβαλα 7 και φρόκαλα έχουν κατοχυρώσει τη συχνότητά τους στα διάκενα της σοβαρής τηλοψίας 8. Αλλά, προσοχή, η διαφορά βρίσκεται στη μαζικότητα της κατανάλωσής τους- και εδώ η κοινωνία μας μοιάζει να έχει ιδιάζουσες επιδόσεις. Έγραφα παλιότερα ότι η ντερμπεντέρικη μαγκιά κάποιου «Τσάκα» ή το κόκκινο φουστάνι της μελωδικής Βίσση κατάφεραν να κάνουν όλη την Ελλάδα να κουβεντιάζει σαν μια παρέα, αλλά ούτε η αφεντιά μου είχε προβλέψει ότι όλα αυτά ήταν δειλές και αδέξιες πρόβες για την απόλυτη εθνεγερσία που, με το πλήρωμα του χρόνου, θα ενέπνεε η μικρή Τζούλια. Στο φόρουμ της ευτέλειας, κυρίως της τηλεοπτικής, τα δεκαπέντε λεπτά διασημότητας, που παραχώρησε ο Αndy Warhοl σε όλους τους θνητούς ανεξαιρέτως, έγιναν τώρα τέρμινα, ο τοπικός «τρελός του χωριού» εορτάζει καθολική αναγνωρισιμότητα, το πορνομυστικό της κουτσής Μαρίας γίνεται θέμα τηλεδιάσκεψης. Το ευτελές και το χυδαίο αναβαθμίζει τους οραματισμούς του: χθες τού αρκούσε το κοινό κουσκούς και ένα γυαλιστερό εξώφυλλο, σήμερα θέλει να γίνει επερώτηση στη Βουλή των Ελλήνων. Ο, τι κι αν φαντασιώνονται οι καλόπιστοι, η ευτέλεια δεν έλειψε ποτέ ούτε από τη χρυσή Αθήνα του Περικλή ούτε από την αναγεννησιακή Φλωρεντία ούτε από τη Βαϊμάρη του Γκαίτε. Αλλά το πιο ενδιαφέρον είναι ότι το ένστικτο της ευτέλειας, τελετουργικά ελεγχόμενο, λειτούργησε σε πολλές περιπτώσεις ως βαλβίδα ασφαλείας, κυρίως όταν, ως «καρναβαλική» ελευθεριότητα με ημερομηνία αρχής και λήξης, ανέτρεπε τις κατεστημένες ιεραρχίες του οργανωμένου δημόσιου βίου και χλεύαζε τις σοβαρές αξιώσεις, ή τις σοβαροφάνειες, της πολιτικής και πνευματικής ελίτας 9- και ήταν ο Μίλαν Κούντερα που το αναγνώρισε επίσημα ως συστατικό μέρος και αντίδοτο της αβάσταχτης ελαφρότητας των πραγμάτων. Το «μεταμοντέρνο» πρόβλημά μας σήμερα (για όσους το νιώθουν ως πρόβλημα) είναι η απροθυμία, ή η άρνηση, να δεχτούμε την οριοθέτηση ανάμεσα στο χαμαίζηλο και το σοβαρό· και το αποτέλεσμα είναι η αύξουσα ώσμωση 10 που, για όσους ξέρουν χημεία, ευνοεί σκανδαλωδώς το πρώτο. Στις συνθήκες αυτές το αυριανό νυφικό της Τζούλιας (για να μείνουμε στα αθωότερα της υπόθεσης) θα μας απασχολήσει περισσότερο από το κοστούμι που μας ετοιμάζει το ΔΝΤ. Ευτελές, θα πείτε, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν ξέρεις αν πρέπει τελικά να προτιμήσεις τον γάμο από τα πουρνάρια.

Από τον ημερήσιο τύπο

1ακαλαισθησία, κακογουστιά

2 διακωμώδηση, γελοιοποίηση 

3 χάος

4 νόθη

5 ψυχαγωγία

6 εφημερίδα μικρού σχήματος

7 σκουπίδια

8 διάκενα της σοβαρής τηλοψίας: τα κενά μεταξύ σοβαρών τηλεοπτικών εκπομπών

9 ελίτ, οι εκλεκτοί της κοινωνίας

10 αλληλεπίδραση

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1.      Να γράψετε την περίληψη του κειμένου (100-120 λέξεις)

Μον.:25

2. Να εντοπίσετε τις αυθεντίες του κειμένου και να εξηγήσετε την χρήση τους.

Μον.: 8

3. Να αναφέρετε τον τρόπο πειθούς που αξιοποιείται στην πρώτη παράγραφο.

Μον.: 5

4. Να σχολιάστε την οργάνωση της 3^ης παραγράφου.

Μον.: 10

5. Να χαρακτηρίσετε το κείμενο που διαβάσατε αιτιολογώντας την απάντησή σας.

Μον.: 6

6. διεκδικούν, συντεταγμένη, έσχατο, κατοχυρώσει, ιδιάζουσες, αδέξιες :Να δώσετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις.

Μον.: 6

7. Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο του κειμένου αλλά και την προσωπική γνώση και εμπειρία σας, να παρουσιάσετε σε δύο παραγράφους (300 λέξεις) τα αίτια και τις συνέπειες της «ευτέλειας» που παρατηρεί ο συγγραφέας στη νεοελληνική κουλτούρα.

Μον.: 40

Σημ.: Τις απαντήσεις των προτεινόμενων κριτηρίων μπορείτε να τις βλέπετε εδώ.