ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΑΔΙΔΑΚΤΟΥ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ: ΑΙΣΧΙΝΟΥ, ΚΑΤΑ ΤΙΜΑΡΧΟΥ 36-37

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

“ΜΑΘΑΙΝΩ ΑΡΧΑΙΑ… ΔΙΑΣΚΕΔΑΖΟΝΤΑΣ’’

Αστερίξ στα Αρχαία Ελληνικά - Τεύχος 3 - Αστερίκιος και Κλεοπάτρα

ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΣΤΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗ

ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΗ ΓΙΩΡΓΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ ΛΕΣΒΟΥ

Αγιε μου Γιώργη αφέντη μου, αφέντη καβαλάρη
αρματωμένος με σπαθί και με χρυσό κοντάρι,
βοήθησε μας, τα φτωχά βοήθεια ζητούμε.
Ένα θεριό κατέβηκε στης χώρας το πηγάδι
και δεν αφήνει άνθρωπο νερό να πα να πάρει,
αν δεν του δώσουν άνθρωπο κάθε πρωί και βράδυ.
Γι αυτό ερίχνανε λαχνό και όπου ήθελε να πέσει,
πήγαινε το παιδάκι του στον δράκοντα πεσκέσι.
Έπεσε και στο Βασιλιά για την βασιλοπούλα
για να την πάγει στο θεριό την όμορφη κορούλα.
Ο Βασιλιάς σαν τ' άκουσε, αφρίζει και φωνάζει:
πάρετε όλο μου το βιος και το βασίλειό μου
κι αφήστε το παιδάκι μου, το φως των ομματιών μου.
Όλος ο κόσμος φώναξε, όλος με στόμα ένα:
-Για δώσ' μας το παιδάκι σου, για παίρνουμε και σένα.
Ο βασιλιάς σαν τ' άκουσε αυτόν τον λόγο λέει:
στολίστε τη με ατίμητο πετράδι, με ασήμι,
στολίσετε με μάλαμα και με μαργαριτάρι
και νύφη να την κάνετε και να την πάτε στο θεριό
να την γλυκομασήσει.
Πέφτει λαός αρίθμητος πάνω στην κορασίδα,
Μικροί, μεγάλοι κλάψανε κι όλοι την λυπηθήκαν,
την πήραν και την δέσανε σ' του πηγαδιού τα χείλια.
Η Βασίλισσα γονάτισε την προσευχή της κάνει.

Άγιος Γιώργης τ'ν άκουσε απ' την Καππαδοκία,
στο γρήγορο του άλογο καβάλησε με βία.
Σε μια παντέρμη ερημιά το Σατανά ανταμώνει.
-Άγιε μου Γιώργη μου, καλέ, γιατί τόσο καλπάζεις
το γρήγορο σου τ' άλογο γιατί το παραβιάζεις.
-Καταραμένε σατανά, που ξέρεις τ' όνομά μου.
Εγώ 'μια ξένος από δω, που ξέρεις τα γονικά μου.
Κοντοβαστάει τ' άλογο και το βουνό ανεβαίνει.
Βρίσκει την κόρη να στέκεται σαν ψιλομαραμένη.
-Για φύγε παλικάρι μου, φύγε μη φα και σένα
αυτό το άγριο θεριό, που θε να φαει κι εμένα.
-Σου είπα κοριτσάκι μου να μη πολυφοβάσαι
και του Θεού τη δύναμη πάντα να τη θυμάσαι.
Ξεπέζεψε και στάθηκε λίγο να ακουμπήσει,
ώσπου να έβγει το θεριό απ' τη μεγάλη βρύση.
-Για ξύπνα παλικάρι μου και το νερό αφρίζει
και για εμένα το θεριό τα δόντια του τα τρίζει.
-Σου είπα κοριτσάκι μου να μη πολυφοβάσαι
και του Θεού τη δύναμη πάντα να τη θυμάσαι.
Αρχή που κάνει για να βγει, όλα τα όρη τρέμουν.
Η κόρη απ' το φόβο της έμεινε δίχως αίμα.
Κοντοβαστάει τ' άλογο και το κοντάρι παίρνει,
βρίσκει στο στόμα του θεριού, βρύση το αίμα τρέχει.
Μια κονταριά του έριξε, το πήρε μες το στόμα
και άλλη και άλλη μια, το έριξε στο χώμα.
Όταν σκοτώνει το θεριό, βγήκε ένα περιστέρι,
βαστάει κι αργυρό σταυρό στο δεξιό του χέρι
και γράφει επάνω ο σταυρός: Άγιος Γεώργης,
όπου σκοτώνει το θεριό, γλυτώνει τους ανθρώπους.

Βγάζει και την κορδέλα του και το λαιμό του δένει,
παίρνει και τη βασίλισσα στον Βασιλιά πηγαίνει.
Για δες χαρές που γίνονται σε τούτο το παλάτι,
που πήραν την κορούλα του και πίσω την επάνε.
-Χαίρους παιδί μου την κορούλα μου, χαίρους και το παιδί μου,
χαίρους και την κορώνα μου, κάτσε και στο θρονί μου.
-Χαίρους εσύ την κόρη σου, χαίρους και το παιδί σου,
χαίρους και την κορώνα σου, που έχεις στην κεφαλή σου.
-Για πες μου παιδί μου, ω καλέ, το όνομά σου
για να σε κάνω κάλεσμα, να πάγω στη γενιά σου.
-Γιώργη με ονομάζουνε απ' τη Καππαδοκία.
Αν θέλεις να κάνεις κάλεσμα, κάνε μια εκκλησία.
Δεξιά να είναι ο Χριστός, ζερβά η Παναγία,
καταμεσής στην εκκλησιά, κάνε ένα καβαλάρη,
να κονταρέβει ένα θεριό μ' ένα μακρύ κοντάρι.
Μετά χαρά σου , ω καλέ, η εκκλησιά θα γίνει
και τ' όνομά σου Γιώργο μου παντοτινά θα μείνει,
να έρχονται να προσκυνούν, όλοι μικροί μεγάλοι.

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΝΟΤΗΤΩΝ 25 & 29

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

Cum omnes recentem esse dixissent, "Atqui ante tertium diem" inquit "scitote decerptam esse Carthagine. Tam prope a muris habemus hostem! Itaque cavete periculum, tutamini patriam. Opibus urbis nolite confidere. Fiduciam quae nimia vobis est, deponite. Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis.

Id exemplum sutorem quendam incitavit, ut corvum doceret parem salutationem. Diu operam frustra impendebat; quotiescumque avis non respondebat, sutor dicere solebat "Oleum et operam perdidi". Tandem corvus salutationem didicit et sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit. Audita salutatione Caesar dixit: " Domi satis salutationum talium audio".

Β.ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1. Nα μεταφράσετε τα αποσπάσματα.

2.α. Να γράψετε τους ζητούμενους ονοματικούς τύπους:

diem: δοτική πληθυντικού αριθμού
muris: αιτιατική πληθυντικού αριθμού
periculum: κλητική πληθυντικού αριθμού
urbis: αιτιατική πληθυντικού αριθμού
exemplum: ονομαστική πληθυντικού αριθμού
corvum: αιτιατική πληθυντικού αριθμού
avis: αφαιρετική ενικού αριθμού
salutationum: δοτική ενικού αριθμού

2.β. Να γράψετε τους ζητούμενους αντωνυμικούς τύπους:

Neminem: αιτιατική πληθυντικού αριθμού στα τρία γένη της αντίστοιχης επιθετικής.
eum: ονομαστική πληθυντικού αριθμού στα τρία γένη
quae: αιτιατική ενικού αριθμού στα τρία γένη
vobis: γενική πληθυντικού αριθμού

3. Να γράψετε τα παραθετικά των επιθέτων και των επιρρημάτων:
recentem, prope , nimia , Diu , satis.

4.α. confidere: Να γράψετε όλους τους ονοματικούς τύπους.

4.β. Να γράψετε τους ζητούμενους ρηματικούς τύπους:

dixissent: β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα, ίδιας φωνής
decerptam esse: ίδιο τύπο σε μέλλοντα
cavete: αφαιρετική σουπίνου
tutamini: ίδια έγκλιση, στο β΄ ενικό μέλλοντα
deponite: β΄ πληθυντικό υποτακτικής παρακειμένου, ίδιας φωνής
credideritis: ίδιο τύπο σε ενεστώτα
consulturum esse: ίδιο τύπο σε παρακείμενο
doceret: ίδιο τύπο σε μέλλοντα
solebat: ίδιο τύπο σε υπερσυντέλικο
didicit: ίδιο τύπο σε ενεστώτα
Audita: απαρέμφατο μέλλοντα, ίδιας φωνής
attulit : β΄ ενικό οριστικής ενεστώτα μέσης φωνής

5.α. «Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis»: Να αποπλαγιάσετε τον υποθετικό λόγο, να αναφέρετε το είδος του και να τον μετατρέψετε στο είδος του μη πραγματικού με την υπόθεση στο παρελθόν και την απόδοση στο παρόν.

5.β. ante tertium diem: Να αναγνωρίσετε το είδος του ante και δώσετε την ισοδύναμη σύνταξη.

5.γ. tutamini, nolite confidere: Να γράψετε για το πρώτο την απαγόρευση και με τους δύο τρόπους, ενώ για το δεύτερο να δώσετε τον εναλλακτικό τρόπο απαγόρευσης.

5.δ. " Domi satis salutationum talium audio": Να μεταφέρετε την πρόταση στον πλάγιο λόγο εξαρτώντας την από την προηγούμενη πρόταση του κειμένου.

5.ε. quotiescumque avis non respondebat, sutor dicere solebat: Να μετατρέψετε την πρώτη πρόταση σε μετοχή και κατόπιν να τοποθετήσετε τη μετοχή με (τα συνακόλουθά της) μέσα στην άλλη πρόταση.

5.στ. Audita salutatione: Να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα πρόταση, εισαγόμενη με τον ιστορικό cum.

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΑΔΙΔΑΚΤΟΥ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ: ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, ΙΣΤΟΡΙΑΙ, ΙΓ, 12, 1-2

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

᾿Αθηναῖοι δέ, τῶν πραγμάτων αὐτοῖς ἐπὶ τὸ χεῖρον ἐκβάντων καὶ διὰ τὸ τὸν περικείμενον τόπον ὑπάρχειν ἑλώδη λοιμικῆς καταστάσεως εἰς τὸ στρατόπεδον ἐμπεσούσης, ἐβουλεύοντο, πῶς δεῖ χρῆσθαι τοῖς πράγμασιν. Δημοσθένης μὲν οὖν ᾤετο δεῖν ἀποπλεῖν τὴν ταχίστην εἰς ᾿Αθήνας φάσκων αἱρετώτερον εἶναι πρὸς Λακεδαιμονίους ὑπὲρ τῆς πατρίδος κινδυνεύειν ἢ καθημένους εἰς Σικελίαν μηδὲν τῶν χρησίμων ἐπιτελεῖν· ὁ δὲ Νικίας οὐκ ἔφη δεῖν αἰσχρῶς οὕτως ἐγκαταλιπεῖν τὴν πολιορκίαν, καὶ τριήρων καὶ στρατιωτῶν, ἔτι δὲ χρημάτων εὐποροῦντας· πρὸς δὲ τούτοις, ἐὰν ἄνευ τῆς τοῦ δήμου γνώμης εἰρήνην ποιησάμενοι πρὸς τοὺς Συρακοσίους ἀποπλεύσωσιν εἰς τὴν πατρίδα, κίνδυνον αὐτοῖς ἐπακολουθήσειν ἀπὸ τῶν εἰωθότων τοὺς στρατηγοὺς συκοφαντεῖν.

Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστοριών, ΙΓ,12,1-2

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1. Να μεταφράσετε το κείμενο.

2.α. Να γράψετε τους ζητούμενους ονοματικούς & αντωνυμικούς τύπους:

πραγμάτων: δοτική πληθυντικού αριθμού
ἑλώδη: δοτική ενικού αριθμού
καταστάσεως: αιτιατική ενικού αριθμού
πατρίδος: δοτική πληθυντικού αριθμού
μηδὲν: αιτιατική ενικού αριθμού, θηλυκού γένους
στρατιωτῶν: κλητική ενικού αριθμού
τούτοις: ίδια πτώση στο θηλυκό γένος
στρατηγοὺς: δοτική ενικού αριθμού

2.β. Να γράψετε τα παραθετικά των επιθέτων (στον ίδιο τύπο) και του επιρρήματος:

(τὸ) χεῖρον, (τὴν) ταχίστην, αἰσχρῶς

2.β. Να γράψετε τους ζητούμενους ρηματικούς τύπους:

ἐκβάντων: απαρέμφατο ίδιου χρόνου
ἐμπεσούσης: β΄ ενικό προστακτικής ίδιου χρόνου
χρῆσθαι: β΄ ενικό οριστικής ενεστώτα
ᾤετο: ίδιο τύπο σε παθητικό αόριστο
ἀποπλεῖν: γ΄ ενικό οριστικής παρατατικού
ἐγκαταλιπεῖν: β΄ ενικό οριστικής ίδιου χρόνου
ἀποπλεύσωσιν: ίδιο πρόσωπο ευκτικής, ίδιου χρόνου
ἐπιτελεῖν: β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα, ίδιας φωνής

3.α. Να αναγνωρίσετε το είδος των μετοχών και να τις αναλύσετε σε δευτερεύουσα πρόταση:

ἐκβάντων, (και) εὐποροῦντας

3.β. «πρὸς δὲ τούτοις, ἐὰν ἄνευ τῆς τοῦ δήμου γνώμης εἰρήνην ποιησάμενοι πρὸς τοὺς Συρακοσίους ἀποπλεύσωσιν εἰς τὴν πατρίδα, κίνδυνον αὐτοῖς ἐπακολουθήσειν ἀπὸ τῶν εἰωθότων τοὺς στρατηγοὺς συκοφαντεῖν»:

Να αναγνωρίσετε τον υποθετικό λόγο και να τον μετατρέψετε στο είδος του μη πραγματικού .

3.γ. «ὁ δὲ Νικίας οὐκ ἔφη δεῖν αἰσχρῶς οὕτως ἐγκαταλιπεῖν τὴν πολιορκίαν, καὶ τριήρων καὶ στρατιωτῶν, ἔτι δὲ χρημάτων εὐποροῦντας»:

Να αναγνωρίσετε τον πλάγιο λόγο και να τον μετατρέψετε σε ευθύ.


3.δ. Να αναγνωρίσετε τη συντακτική λειτουργία των ακόλουθων τύπων:

τῶν πραγμάτων, τόπον, Δημοσθένης, κινδυνεύειν, τῶν χρησίμων, τῆς τοῦ δήμου.

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ: ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΝΟΤΗΤΩΝ 31 & 32

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

Sed paulo post filius eius castra hostium praeterequitavit et a duce hostium his verbis proelio lacessitus est; "Congrediamur, ut singularis proelii eventu cernatur, quanto miles Latinus Romano virtute antecellat". Tum adulescens, viribus suis confisus et cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in certamen ruit;

Quam multas imagines fortissimorum virorum -non solum ad intuendum, verum etiam ad imitandum- scriptores et Graeci et Latini nobis reliquerunt! Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi proponebam. Colendo et cogitando homines excellentes animum et mentem meam conformabam.

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1. Να μεταφράσετε τα αποσπάσματα.

2.α. Να γράψετε τους ζητούμενους ονοματικούς τύπους και τις συνεκφορές:
filius: κλητική ενικού αριθμού
hostium: αιτιατική πληθυντικού αριθμού
his verbis: αιτιατική πληθυντικού αριθμού
singularis proelii: γενική πληθυντικού αριθμού
eventu: δοτική ενικού αριθμού
viribus suis: γενική πληθυντικού αριθμού
certamen: ονομαστική πληθυντικού αριθμού
multas imagines: γενική πληθυντικού αριθμού
fortissimorum virorum: κλητική ενικού αριθμού
homines excellentes: αφαιρετική ενικού αριθμού

2.β. Να γράψετε τα παραθετικά των επιθέτων & των αντίστοιχων επιρρημάτων:
multas, fortissimorum

3.α. congrediamur: Να γράψετε τον ίδιο τύπο σε όλους τους χρόνους.
confisus: όλους τους ονοματικούς τύπους

3.β. Να γράψετε τους ζητούμενους ρηματικούς τύπους:
cernatur: ίδιο τύπο σε παρακείμενο
antecellat: ίδιο τύπο σε παρατατικό
pugnandi: β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα στην αντίθετη φωνή
ruit: μετοχή μέλλοντα (ονομαστική ενικού αρ., θηλυκού γένους)
intuendum: β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα, στην ίδια φωνή
imitandum: αφαιρετική σουπίνου
gerendi: γ΄ ενικό υποτακτικής υπερσυντελίκου, ίδιας φωνής
proponebam: ίδιο τύπο σε υπερσυντέλικο
Colendo: απαρέμφατο μέλλοντα, μέσης φωνής

4.α. "Congrediamur, ut singularis proelii eventu cernatur, quanto miles Latinus Romano virtute antecellat": Να μεταφέρετε την περίοδο στον πλάγιο λόγο, με εξάρτηση από τη φράση filius a duce hostium proelio lacessitus est…

4.β. paulo post: Να αναγνωρίστε το είδος του post, και κατόπιν να δώσετε την ισοδύναμη σύνταξη.

4.γ. Quam multas imagines fortissimorum virorum scriptores et Graeci et Latini nobis reliquerunt: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

4.δ. gerendi et administrandi rem publicam non solum ad intuendum, verum etiam ad imitandum (imagines): Να μετατρέψετε τα γερούνδια σε γερουνδιακά και κατόπιν να χαρακτηρίσετε το είδος της γερουνδιακής έλξης.

4.ε. Να αναγνωρίσετε τη συντακτική λειτουργία των ακόλουθων τύπων:
paulo , hostium(το δεύτερο), eventu, pugnandi, consulis, Graeci, rem publicam, mihi

Ο ΑΓΙΟΣ ΡΑΦΑΗΛ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝ ΑΥΤΩ

Άγιος Ραφαήλ, Άγιος Νικόλαος, Αγία Ειρήνη

Ο Άγιος Ραφαήλ γεννήθηκε το 1410μ.Χ. στην Ιθάκη. Οι γονείς του, Διονύσιος και Μαρία Λασκαρίδη, ήταν πιστοί χριστιανοί και οικονομικά ευκατάστατοι. Το όνομα που έδωσαν στον Άγιο ήταν Γεώργιος. Οι γονείς του φρόντισαν τόσο για την γενική του μόρφωση όσο και για την χριστιανική του παιδεία. Έτσι ο Άγιος μεγαλώνοντας έγινε ένα ευσεβής και θερμός χριστιανός ο οποίος παράλληλα διέθετε υψηλή μόρφωση και ευφυΐα.

Ο Άγιος Ραφαήλ έλαβε το βαθμό του αξιωματικού στο Βυζαντινό στρατό. Την στρατιωτική καριέρα άφησε, όμως, πολύ γρήγορα και έγινε μοναχός λαμβάνοντας ταυτόχρονα και το όνομα Ραφαήλ. Διετέλεσε Ιερέας στον ναό του Αγίου Δημητρίου του Λουμπαδιάρη στην Αθήνα. Πέρα από τα ιερατικά του καθήκοντα, ανέπτυξε και μεγάλη ιεραποστολική δράση που έγινε γνωστή στην Κωνσταντινούπολη. Συνέπεια αυτού ήταν να κληθεί ο Άγιος Ραφαήλ στην Βασιλεύουσα, να χειροτονηθεί Αρχιμανδρίτης και να λάβει το αξίωμα του Πρωτοσύγκελου.

Η υψηλή μόρφωση και ευφυΐα του Αγίου είναι ο λόγος που στάλθηκε ως εκπρόσωπος του Πατριαρχείου σε πολλά συνέδρια σε διάφορες χώρες. Σε μια από αυτές τις αποστολές, στη Γαλλική πόλη Μορλαί, ο Άγιος γνώρισε έναν Έλληνα σπουδαστή από την Θεσσαλονίκη, τον Νικόλαο. Συνδέθηκαν με αδερφική φιλία και ο Νικόλαος άφησε τις σπουδές του και έγινε ακόλουθος του Αγίου Ραφαήλ.

Η αποφράδα ημέρα της 29ης Μαΐου του 1453, όπου η Πόλη έπεσε στα χέρια των Τούρκων, βρήκε τον Άγιο Ραφαήλ και τον ακόλουθο του Νικόλαο στην Θράκη. Προσπαθώντας να γλυτώσουν από την Τουρκική λαίλαπα, σχεδόν ένα χρόνο αργότερα, μαζί με άλλους πρόσφυγες, ο Άγιος Ραφαήλ και ο Νικόλαος, εγκαταλείπουν την Θράκη με πλοίο από την Αλεξανδρούπολη, έχοντας ως προορισμό την Μυτιλήνη. Στο νησί έφτασαν στις 14 Μαρτίου του 1454. Εκεί άρχισαν την αναζήτηση ενός μοναστηριού στο οποίο θα συνέχιζαν τον βίο τους. Ο προεστός της πόλης Θερμή, Βασίλειος, τους υπέδειξε ένα ιστορικό μοναστήρι στις Καρυές, αφιερωμένο στα Γενέθλια της Θεοτόκου. Εκείνο τον καιρό στο μοναστήρι είχε απομείνει μόνο ένας καλόγερος. Σε αυτό το μοναστήρι έγινε Ηγούμενος ο Άγιος Ραφαήλ.

Η Οθωμανική αυτοκρατορία εξαπλωνόταν συνεχώς και κάποια στιγμή ήρθε η σειρά της Μυτιλήνης να πέσει στα χέρια του Μωάμεθ του Πορθητή. Όπως σε όλα τα μέρη που είχαν καταλάβει οι Τούρκοι, έγιναν δολοφονίες, ατιμώσεις και λεηλασίες. Ο λαός της Μυτιλήνης αντιστάθηκε όπως και όσο μπόρεσε στην Τουρκική λαίλαπα.

Τον Απρίλιο του 1463 καταφεύγουν στο Μοναστήρι των Γενεθλίων της Θεοτόκου αρκετοί χριστιανοί, προσπαθώντας να γλυτώσουν τις Τουρκικές θηριωδίες. Μεταξύ αυτών είναι και ο προεστός Βασίλειος με την οικογένεια του. Οι Τούρκοι στρατιώτες φτάνουν στο μοναστήρι αναζητώντας τους «επαναστάτες». Συλλαμβάνουν τον Άγιο, τους μοναχούς του μοναστηριού καθώς και τους χριστιανούς που έχουν καταφύγει εκεί. Ο Άγιος υπέστη φρικτά βασανιστήρια επί 24ωρου βάσεως και τελικά σφαγιάστηκε και παρέδωσε την ψυχή του στον Κύριο. Την ίδια τύχη με τον Άγιο είχαν ο φίλος και ακόλουθος του Νικόλαος καθώς και όλοι όσοι είχαν συλληφθεί. Η κόρη του προεστού Βασίλειου, Ειρήνη, βασανίστηκε φρικτά από τους στρατιώτες του Μωάμεθ του Πορθητή πριν αφήσει την τελευταία της πνοή. Οι Τούρκοι έχοντας φέρει σε πέρας το αποτρόπαιο έργο τους, ανατίναξαν το μοναστήρι στις 9 Απριλίου του 1463.

Τόσο το σώμα του Αγίου Ραφαήλ όσο και των υπολοίπων μαρτύρων, έθαψαν κρυφά χριστιανοί στις Καρυές. Ο Άγιος Ραφαήλ έκανε και συνεχίζει να κάνει πολλά θαύματα θεραπεύοντας χριστιανούς από όλα τα σημεία του πλανήτη που τον επισκέπτονται και ζητούν την βοήθεια του. Τα σημεία της ταφής τόσο του ιδίου όσο και των υπολοίπων μαρτύρων έγιναν φανερά με θαυματουργό τρόπο από τον Άγιο Ραφαήλ.

Η μνήμη του Αγίου Ραφαήλ και των μαρτύρων Νικολάου και Ειρήνης εορτάζεται από την Εκκλησία μας την Τρίτη του Πάσχα επειδή τέτοια ημέρα ήταν η 9η Απριλίου του 1463.

Απολυτίκιο του Αγίου Ραφαήλ:Εν Λέσβω αθλήσαντες υπέρ Χριστού του Θεού, αυτήν ηγιάσατε τη των λειψάνων υμών ευρέσει, μακάριοι. Όθεν υμάς τιμώμεν, Ραφαήλ θεοφόρε, άμα συν Νικολάω και παρθένω Ειρήνη, ως θείους ημών προστάτας και πρέσβεις προς Κύριον.

[ΠΗΓΗ: www.matia.gr ]

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: ΕΝΟΤΗΤΕΣ 34 & 36

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Cum Africanus in Literno esset, complures praedonum duces forte salutatum ad eum venerunt. Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset, praesidium domesticorum in tecto conlocavit. Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt et clara voce Scipioni nuntiaverunt (incredibile auditu!) virtutem eius admiratum se venisse.

Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utebatur, quo facilius divitias contemnere posset. Die quodam Samnitium legati ad eum venerunt. Ille se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis spectandum praebuit. Samnitium divitias contempsit et Samnites paupertatem eius mirati sunt.

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1. Να μεταφράσετε τα αποσπάσματα.

2.α. Να γράψετε τους ζητούμενους ονοματικούς τύπους:

complures: γενική πληθυντικού αριθμού
praesidium: αιτιατική πληθυντικού αριθμού
praedones: αφαιρετική ενικού αριθμού
armis: κλητική πληθυντικού αριθμού
voce: γενική πληθυντικού αριθμού
incredibile: ονομαστική πληθυντικού αριθμού
Manius Curius Dentatus: κλητική ενικού αριθμού
Die quodam: δοτική πληθυντικού αριθμού
catillo: αιτιατική πληθυντικού αριθμού

2.β. Να γράψετε τους ζητούμενους αντωνυμικούς τύπους:

Quod: ονομαστική πληθυντικού αριθμού, στα τρία γένη
eum: αιτιατική ενικού αριθμού, στα τρία γένη
se: γενική πληθυντικού αριθμού, στα τρία πρόσωπα

3. Να γράψετε τα παραθετικά των επιθέτων (στον ίδιο τύπο) και του επιρρήματος:
clara, maxima, facilius

4.α. mirati sunt : Να γράψετε τους ονοματικούς τύπους του ρήματος (λαμβάνοντας υπόψη, όπου χρειαστεί, το υποκείμενο)

4.β. Να γράψετε τους ζητούμενους ρηματικούς τύπους:

esset: απαρέμφατο μέλλοντα
salutatum: β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα, ίδιας φωνής
abiectis: β΄ενικό οριστικής ενεστώτα, ίδιας φωνής
auditu: ίδια πτώση γερουνδίου
admiratum:β΄ πληθυντικό οριστικής παρατατικού
utebatur: ίδιο τύπο σε υπερσυντέλικο
contemnere: ίδιο τύπο σε παρακείμενο
posset: μετοχή ενεστώτα, γενική ενικού αριθμού
cenantem: ίδιο τύπο σε μέλλοντα
spectandum: β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα, ίδιας φωνής


5.α. salutatum: Να εκφράσετε το σκοπό με όλους τους δυνατούς τρόπους.

5.β. cum se ipsum captum venisse eos existimasset quo facilius divitias contemnere posset: Να αναγνωρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις.

5.γ. auditu: Να δηλώσετε πως λειτουργεί συντακτικά η αφαιρετική του σουπίνου και να δώσετε την ίδια σημασία με εμπρόθετο γερούνδιο.

5.δ. spectandum: Να αναγνωρίσετε συντακτικά τον τύπο και να εκφράσετε την ίδια σημασία με δευτερεύουσα πρόταση.

5.ε. abiectis armis: Να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα πρόταση, εισαγόμενη με τον ιστορικό cum.

5.στ. Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utebatur, quo facilius divitias contemnere posset: Να μεταφέρετε στον πλάγιο λόγο την περίοδο, με εξάρτηση από τη φράση Servius scribit…

5.ζ. Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt: Να μετατρέψετε σε μετοχή την έντονα γραμμένη πρόταση.

5.η. Cum Africanus in Literno esset: Να αντικαταστήσετε τον τοπικό προσδιορισμό με τα ακόλουθα: Ephesus, Italia, Athenae, urbs Roma, domus.

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΩΝ ΑΠΟΛΥΤΩΝ ΧΡΟΝΙΚΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΣΕ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

Α. ΘΕΩΡΙΑ

ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ

1) γνήσια αφαιρετική απόλυτη, αντιστοιχεί προς τη γενική απόλυτη της αρχαίας ελληνικής. Το υποκείμενό της δηλ. συντακτικά και λογικά δεν έχει σχέση με κάποιον όρο της πρότασης.
2) νόθη αφαιρετική απόλυτη, της οποίας το υποκείμενο λογικά είναι το ίδιο με το υποκείμενο της πρότασης. Ωστόσο, λόγω του ότι από τη Λατινική λείπει η μετοχή ενεργητικού παρακειμένου (αορίστου), είμαστε υποχρεωμένοι να καταφύγουμε στη χρήση αφαιρετικής απόλυτης μετοχής παθητικού παρακειμένου. Αυτή η μετατροπή της ενεργητικής σε παθητική σύνταξη έχει ως συνέπεια το λογικό υποκείμενο, στο οποίο ήδη αναφερθήκαμε, να μετατρέπεται σε ποιητικό αίτιο (ab + αφαιρετική για έμψυχα / απλή αφαιρετική για άψυχα) το δε λογικό αντικείμενο σε υποκείμενο της αφ. απόλ. μετοχής.
3) ιδιάζουσα αφαιρετική απόλυτη.
Εδώ πια δεν υπάρχει καθόλου μετοχή ( κατά μιαν άποψη εννοείται η μετοχή του ρημ. sum, η οποία όμως δεν συναντάται παρά μόνο σε σύνθεση /-sum/, και ισοδυναμεί με τη γενική απόλυτη της μετοχής του ΕΙΜΙ της αρχαίας ελληνικής ). Έχουμε κάποιο κύριο όνομα σε αφαιρετική πτώση ως υποκείμενο της εννοούμενης μετοχής και ακολούθως κάποιο επίθετο ή ουσιαστικό, που δηλώνει ηλικία, αξίωμα, ιδιότητα … ως κατηγορηματικό προσδιορισμό.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΧΡΟΝΙΚΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ.

- ΓΝΗΣΙΑ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ ΑΠΟΛΥΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ: αναλύεται σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση με τον παρακάτω τρόπο:

Αν η μετοχή είναι χρόνου παρακειμένου, χρησιμοποιούμε τον ιστορικό / διηγηματικό cum + υποτακτική παθητικού υπερσυντελίκου (για δήλωση του προτερόχρονου στο παρελθόν).
Το υποκείμενο της μετοχής γίνεται υποκείμενο της χρονικής πρότασης, ενώ στην περίπτωση του παθητικού παρακειμένου το υπάρχον ή εννοούμενο ποιητικό αίτιο παραμένει ως έχει.

- ΝΟΘΗ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ ΑΠΟΛΥΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ: αναλύεται σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση ως εξής:
α. τρέπουμε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική.
β. τρέπουμε το υποκείμενο της μετοχής σε αντικείμενο του ρήματος της χρονικής πρότασης.
γ. τρέπουμε το υπάρχον ή εννοούμενο ποιητικό αίτιο σε υποκείμενο του ρήματος της χρονικής πρότασης.
δ. χρησιμοποιούμε ως σύνδεσμο εισαγωγής τον ιστορικό / διηγηματικό cum ή τους χρονικούς ut / postquam, και
ε. χρησιμοποιούμε υποτακτική υπερσυντελίκου (προτερόχρονο στο παρελθόν) ή την οριστική παρακειμένου αντίστοιχα, ως έγκλιση / χρόνο εκφοράς.


- ΙΔΙΟΜΟΡΦΗ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ ΑΠΟΛΥΤΗ: αναλύεται σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση εισαγόμενη με τον ιστορικό / διηγηματικό cum + υποτακτική παρατατικού του esse. Το υποκείμενο της μετοχής και τον κατηγορηματικό του προσδιορισμό τα μετατρέπουμε σε υποκείμενο της δευτερεύουσας πρρότασης και σε κατηγορούμενο του υποκειμένου αντίστοιχα.

Β. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΩΝ ΑΠΟΛΥΤΩΝ ΧΡΟΝΙΚΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΤΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑΣ ΥΛΗΣ ΤΗΣ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ


1.ΝΟΘΕΣ

(21) deletis legionibus: cum Calli legiones delevissent ή postquam / ut … deleverunt
(21) quibus interemptis : cum Camillus eos interemisset ή postquam / ut …interemit
(29) audita salutatione:cum Caesar salutationem audivisset ή postquam / ut … audivit
(40) occupata urbe: cum Sulla urbem occupavisset ή postquam / ut …occupavit
(34) abiectis armis: cum praedones arma abiecissent ή postquam / ut …abiecerunt
(47) hac re audita: cum Augustus hanc rem audivisset ή postquam / ut …audivit
(48) admissis amicis: cum Sertorius amicos admisisset ή postquam / ut …admisit

2. ΙΔΙΑΖΟΥΣΕΣ

(21) Brenno duce: cum Brennus dux esset
(30) patre imperatore: cum pater imperator esset

3. ΓΝΗΣΙΕΣ

(23) occiso Scriboniano: cum Scribonianus occisus esset ή postquam / ut …occisus est

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΑΔΙΔΑΚΤΟΥ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ: ΛΥΣΙΑΣ, ΚΑΤΑ ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΟΥΣ

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

Οὑμὸς πατὴρ Κέφαλος ἐπείσθη μὲν ὑπὸ Περικλέους εἰς ταύτην τὴν γῆν ἀφικέσθαι, ἔτη δὲ τριάκοντα ᾤκησε, καὶ οὐδενὶ πώποτε οὔτε ἡμεῖς οὔτε ἐκεῖνος δίκην οὔτε ἐδικασάμεθα οὔτε ἐφύγομεν, ἀλλ' οὕτως ᾠκοῦμεν δημοκρατούμενοι ὥστε μήτε εἰς τοὺς ἄλλους ἐξαμαρτάνειν μήτε ὑπὸ τῶν ἄλλων ἀδικεῖσθαι. ἐπειδὴ δ' οἱ τριάκοντα πονηροὶ μὲν καὶ συκοφάνται ὄντες εἰς τὴν ἀρχὴν κατέστησαν, φάσκοντες χρῆναι τῶν ἀδίκων καθαρὰν ποιῆσαι τὴν πόλιν καὶ τοὺς λοιποὺς πολίτας ἐπ' ἀρετὴν καὶ δικαιοσύνην τραπέσθαι, καὶ τοιαῦτα λέγοντες οὐ τοιαῦτα ποιεῖν ἐτόλμων, ὡς ἐγὼ περὶ τῶν ἐμαυτοῦ πρῶτον εἰπὼν καὶ περὶ τῶν ὑμετέρων ἀναμνῆσαι πειράσομαι.

Λυσίας, Κατά Ερατοσθένους

Β.ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1. Να μεταφράσετε το κείμενο.

2.α. Να γράψετε τους ζητούμενους ονοματικούς & αντωνυμικούς τύπους:

Οὑμὸς: ίδια πτώση, για πολλούς κτήτορες
ταύτην: γενική πληθυντικού αριθμού στο αρσενικό & θηλυκό γένος
ἔτη: δοτική ενικού & πληθυντικού αριθμού
οὐδενὶ: ίδια πτώση πληθυντικού αριθμού
ἡμεῖς: ίδιο τύπο στο γ΄πρόσωπο
πόλιν: κλτική ενικού αριθμού
πολίτας: κλητική ενικού αριθμού
ἐμαυτοῦ: ίδιο τύπο στον πληθυντικό αριθμό

2.β. Να γράψετε τους ζητούμενους ρηματικoύς τύπους:

ἐπείσθη: απαρέμφατο ίδιου χρόνου
ἀφικέσθαι: ίδιο τύπο σε παρακείμενο
ᾤκησε: ίδιο πρόσωπο στην υποτακτική, ίδιου χρόνου
ἐφύγομεν: ίδιο πρόσωπο στην ευκτική, ίδιου χρόνου
ᾠκοῦμεν: β΄ενικό προστακτικής ενεστώτα
ἐξαμαρτάνειν: γ΄ενικό πρόσωπο υποτακτικής αορίστου β΄
ἀδικεῖσθαι: β΄ενικό πρόσωπο προστακτικής, ίδιου χρόνου
κατέστησαν: ίδιο πρόσωπο στην ευκτική, ίδιου χρόνου
τραπέσθαι: β΄ενικό ευκτικής, ίδιου χρόνου
ἐτόλμων: β΄ενικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα
εἰπὼν: β΄ενικό πρόσωπο προστακτικής, ίδιου χρόνου

3.α. Να αναγνωρίσετε το είδος των μετοχών και να τις αναλύσετε σε δευτερεύουσα πρόταση:

λέγοντες, εἰπὼν

3.β. «Οὑμὸς πατὴρ Κέφαλος ἐπείσθη μὲν ὑπὸ Περικλέους εἰς ταύτην τὴν γῆν ἀφικέσθαι»: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

3.γ. «φάσκοντες χρῆναι τῶν ἀδίκων καθαρὰν ποιῆσαι τὴν πόλιν καὶ τοὺς λοιποὺς πολίτας ἐπ' ἀρετὴν καὶ δικαιοσύνην τραπέσθαι»: Να αναγνωρίσετε τον πλάγιο λόγο και να τον μετατρέψετε σε ευθύ.

3.δ. Να αναγνωρίσετε τη συντακτική λειτουργία των ακόλουθων τύπων:
Κέφαλος, ταύτην, ὑπὸ τῶν ἄλλων, πονηροὶ, τῶν ἀδίκων, καθαρὰν.

ΠΡΟΤΥΠΟ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ - α΄ μέρος

[Το πρότυπο αναγνώρισης αφορά τις δευτερεύουσες προτάσεις των κειμένων που εμπεριέχονται στην εξεταστέα ύλη]

Α. ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

1. ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ Δευτερ. ουσιαστική ΒΟΥΛΗΤΙΚΗ. Εισάγεται με το σύνδεσμο ut διότι είναι καταφατική (ne – αρνητική). Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ διότι δηλώνει απλή επιθυμία. Ειδικότερα με υποτακτική χρόνου Ενεστώτα (/ Παρατατικού), διότι εξαρτάται από ρήμα Παροντικού (/ Παρελθοντικού) χρόνου, και σύμφωνα με την Ακολουθία Χρόνων δηλώνει το Σύγχρονο στο Παρόν (/ Παρελθόν). Έχουμε ιδιόμορφη Ακολουθία Χρόνων: η Δευτερεύουσα συγχρονίζεται με την Κύρια. Λειτουργεί ως … (συνήθως ως Αντικείμενο στο ρήμα εξάρτησης)

2. ΠΛΑΓΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ Δευτερ. ουσιαστική ΠΛ. ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΗ. Εισάγεται με το ερωτηματικό … διότι είναι Μερικής Άγνοιας (οι περισσότερες). Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ διότι δηλώνει υποκειμενική χροιά. Ειδικότερα με υποτακτική χρόνου …, διότι εξαρτάται από ρήμα Παροντικού (/ Παρελθοντικού) χρόνου, και σύμφωνα με την Ακολουθία Χρόνων δηλώνει το … στο Παρόν (/ Παρελθόν). Λειτουργεί ως … (συνήθως ως Αντικείμενο στο ρήμα εξάρτησης)

Β. ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

1. ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΜΕ CUM (ΙΣΤΟΡΙΚΟ) Δευτερ. επιρρηματική ΧΡΟΝΙΚΗ. Εισάγεται με τον ιστορικό – διηγηματικό cum διότι: χρησιμοποιείται στις διηγήσεις του παρελθόντος & εκφράζει βαθύτερη σχέση αιτίας – αιτιατού με την κύρια πρόταση. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ και ειδικότερα με υποτακτική χρόνου Παρατατικού (/Υπερσυντελίκου) διότι εξαρτάται από ρήμα Παροντικού (/ Παρελθοντικού) χρόνου, και σύμφωνα με την Ακολουθία Χρόνων δηλώνει το Σύγχρονο (/Προτερόχρονο) στο Παρελθόν. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.

2. ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΜΕ UT / POSTQUAM Δευτερ. επιρρηματική ΧΡΟΝΙΚΗ. Εισάγεται με τον ut / postquam διότι εκφράζει το Προτερόχρονο. Εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ και δηλώνει το Πραγματικό στο Παρελθόν. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.

3. ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΜΕ DUM + ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ (εν.38) Δευτερ. επιρρηματική ΧΡΟΝΙΚΗ. Εισάγεται με τον dum και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ διότι δηλώνει: το πραγματικό & το Σύγχρονο – Συνεχιζόμενη πράξη (στη διάρκεια της οποίας αρχίζει να συμβαίνει το περιεχόμενο της Κύριας). Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.

4. ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΜΕ DUM + ΟΡΙΣΤΙΚΗ (εν.38,ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ) Δευτερ. επιρρηματική ΧΡΟΝΙΚΗ. Εισάγεται με τον dum και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ, όπως και το ρήμα εξάρτησης, διότι δηλώνει: το πραγματικό & το Σύγχρονο – Παράλληλη διάρκεια. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.

5. ΤΕΛΙΚΕΣ Δευτερ. επιρρηματική ΤΕΛΙΚΗ. Εισάγεται με το σύνδεσμο ut διότι είναι καταφατική (ne – αρνητική). Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ διότι δηλώνει σκοπό υποκειμενικό. Ειδικότερα με υποτακτική χρόνου Ενεστώτα (/ Παρατατικού), διότι εξαρτάται από ρήμα Παροντικού (/ Παρελθοντικού) χρόνου, και σύμφωνα με την Ακολουθία Χρόνων δηλώνει το Σύγχρονο στο Παρόν (/ Παρελθόν).Έχουμε ιδιόμορφη Ακολουθία Χρόνων: η Δευτερεύουσα συγχρονίζεται με την Κύρια. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού.

6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ Δευτερ. επιρρηματική ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΗ (με εξαίρεση τις 2 συμπερασματικές της εν.46, που είναι ουσιαστικές). Εισάγεται με το σύνδεσμο ut διότι είναι καταφατική (ut nihil – αρνητική). Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ διότι δηλώνει συμπέρασμα υποκειμενικό. Ειδικότερα με υποτακτική χρόνου Ενεστώτα (/ Παρατατικού), διότι εξαρτάται από ρήμα Παροντικού (/ Παρελθοντικού) χρόνου, και σύμφωνα με την Ακολουθία Χρόνων δηλώνει το Σύγχρονο στο Παρόν (/ Παρελθόν).Έχουμε ιδιόμορφη Ακολουθία Χρόνων: η Δευτερεύουσα συγχρονίζεται με την Κύρια. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του αποτελέσματος.

7. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕ QUOD + ΟΡΙΣΤΙΚΗ Δευτερ. επιρρηματική ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ (με εξαίρεση την αιτιολογική της εν.24, που είναι ουσιαστική) . Εισάγεται με τον quod και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ διότι δηλώνει το Πραγματικό. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας.

8. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕ QUOD + ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ Δευτερ. επιρρηματική ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ. Εισάγεται με τον quod και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ διότι δηλώνει αιτία υποκειμενική. Ειδικότερα με υποτακτική χρόνου …, διότι εξαρτάται από ρήμα Παροντικού (/ Παρελθοντικού) χρόνου, και σύμφωνα με την Ακολουθία Χρόνων δηλώνει το … στο Παρόν (/ Παρελθόν). Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας.

9. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕ CUM ( εν.34). Δευτερ. επιρρηματική ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ. Εισάγεται με τον αιτιολογικό cum. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ διότι εκφράζει την αιτία ως αποτέλεσμα εσωτερικής λογικής διεργασίας. Ειδικότερα με υποτακτική χρόνου Υπερσυντελίκου διότι εξαρτάται από ρήμα Παρελθοντικού χρόνου, και σύμφωνα με την Ακολουθία Χρόνων δηλώνει το Προτερόχρονο στο Παρελθόν. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας.

10. ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕ ETSI Δευτερ. επιρρηματική ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ. Εισάγεται με τον etsi και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ διότι δηλώνει μια Πραγματική κατάσταση παρά την οποία ισχύει το περιεχόμενο της Κύριας. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της εναντίωσης.

11. ΠΑΡΑΧΩΡΗΤΙΚΕΣ ΜΕ ETIAMSI, LICET Δευτερ. επιρρηματική ΠΑΡΑΧΩΡΗΤΙΚΗ. Εισάγεται με τον etiamsi / licet και εκφέρεται με YΠΟΤΑΚΤΙΚΗ διότι δηλώνει μια Υποθετική κατάσταση που κι αν δεχτούμε ότι ισχύει, δεν αναιρείται το περιεχόμενο της Κύριας πρότασης. Ειδικότερα με υποτακτική χρόνου …, διότι εξαρτάται από ρήμα Παροντικού (/ Παρελθοντικού) χρόνου, και σύμφωνα με την Ακολουθία Χρόνων δηλώνει το … στο Παρόν (/ Παρελθόν). Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της παραχώρησης.

[Από τις παραπάνω προτάσεις ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για τις προτάσεις του Συγχρονισμού: Βουλητικές, Τελικές, Συμπερασματικές]

ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ, ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ

Παῦλος Νιρβάνας

Χριστὸς Ανέστη


Ἀπὸ: Νέα Ἐστία, Ἀθῆναι 24-11-1937. http://genesis.ee.auth.gr/dimakis/neaest/Neaestia.html

Κάποτε —ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια— ποὺ μοὔτυχε νὰ κάνω Ἀνάσταση σὲ κάποιο ὀρεινὸ χωριὸ τῆς Ρούμελης, ἕνας γέρος χωριάτης, ὑψώνοντας τὴ λαμπριάτικη λαμπάδα του, σὰ χαιρετισμό, πρὸς τ' ἀναστάσιμα ἄστρα, μοῦ εἶπε σὰ νὰ μιλοῦσε μὲ τὸν ἑαυτό του :

—Ἡμέρεψαν ἀπόψε, παιδί μου, τὰ Οὐράνια.

Στὰ δυὸ αὐτὰ λόγια ὁ ἀθῶος χωριάτης εἶχε κλείσει, ἐπιγραμματικά, τὸ βαθύτερο νόημα τοῦ χριστιανικοῦ θαύματος. «Ἡμέρεψαν τὰ Οὐράνια». Ὁ οὐρανός, χωρὶς τὸ μεγάλο χριστιανικὸ θαῦμα, θὰ ἐξακολουθοῦσε νὰ εἶναι γιὰ τὴν περίφοβη ψυχὴ τοῦ ἁπλοϊκοῦ ἀνθρώπου —γιὰ κάθε ἀνθρώπινη ψυχὴ— τὸ κατοικητήριο ἑνὸς Θεοῦ τρομεροῦ, δικαιοκρίτη χωρὶς ἐπιείκεια καὶ τιμωροῦ χωρὶς ἔλεος. Τέτοιοι στάθηκαν οἱ θεοὶ ὅλων τῶν θρησκειῶν. Κυβερνοῦσαν τὰ πλάσματά τους μὲ τὸν τρόμο. Τύραννοι παντοδύναμοι, μακρυσμένοι ἀπ' τὸ λαό τους, δὲν εἶχαν γνωρίσει ποτὲ τὶς ἀδυναμίες του, δὲν εἶχαν πονέσει ποτὲ τὸν πόνο του, δὲν εἶχαν βασανισθεῖ ποτὲ ἀπ' τὰ βάσανά του, δὲν εἶχαν κλάψει ποτὲ τὰ δάκρυά του. Ἀνίκανοι νὰ συμπονέσουν, νὰ λυπηθοῦν καὶ νὰ συχωρέσουν. Πῶς νὰ μὴν εἶναι «ἄγρια» — ὅπως τάβλεπε τὸ μάτι τοῦ φοβισμένου ἀνθρώπου —τὰ οὐράνια, τὰ κατοικημένα ἀπὸ τέτοιους θεοὺς;

Καὶ μέσα στὴν ἀνοιξιάτικη ἐκείνη νύχτα, ποὺ ἡ λαμπάδα τοῦ γέρου χωριάτη εἶχε ὑψωθῆ σὰ χαιρετισμὸς πρὸς τὰ λαμπρά, ἀναστάσιμα ἄστρα, τὰ οὐράνια εἶχαν ἡμερέψει. Δὲν κατοικοῦσε πιὰ ἐκεῖ ἀπάνω ὑψωμένος στὸν τρομερὸ του θρόνο, ἕνας θεὸς ξένος γιὰ τοὺς ἀνθρώπους. Κατοικοῦσε ἕνας γλυκύτατος θεός, ποὺ εἶχε πονέσει ὅλους τους πόνους τῶν ἀνθρώπων, ποὺ εἶχε γνωρίσει ὅλες τὶς ἀδικίες τῆς γῆς, ποὺ εἶχε τραβήξει ὅλες τὶς καταφρόνιες, ποὺ εἶχε πληρώσει ὅλες τὶς ἀχαριστίες. Τὸν ἔβρισαν, τὸν ἀναγέλασαν, τὸν ἔφτυσαν, τὸν ἔσυραν δεμένο στοὺς δρόμους, σὰν τὸ τελευταῖο κακοῦργο, τὸν σταύρωσαν. Ἐπείνασε, ἐδίψασε, κουράστηκε, ἀντίκρυσε τὴ φρίκη τοῦ θανάτου. Γιὰ μιὰ στιγμὴ εἶδε τὸν ἑαυτό του λησμονημένο κι' ἀπ' τὸν ἴδιο τὸ Θεό, ποὺ ἦταν πατέρας του. «Θεέ μου, θεέ μου, ἵνα τί μὲ ἐγκατέλιπες;» Δὲ στάθηκε πόνος, ποὺ νὰ μὴν τὸν γνώρισε, καρδιοσωμός, ποὺ νὰ μὴν τὸν ἔννοιωσε, δυστυχία, ποὺ νὰ μὴ γεύθηκε τὸ φαρμάκι της. Ἤπιε ὅλα τὰ φαρμάκια, ποὺ μπορεῖ νὰ πιῆ ἄνθρωπος σ' αὐτὸν τὸν κόσμο. Καί, τὴ νύχτα ἐκείνη, ὁ πονεμένος καὶ βασανισμένος αὐτὸς ἄνθρωπος εἶχε ἀνέβη στοὺς Οὐρανοὺς καὶ εἶχε καθήσει παντοδύναμος στὸ θρόνο τοῦ θεοῦ, νὰ κυβερνήση τὸν κόσμο. Πῶς νὰ μὴν «ἡμερέψουν τὰ Οὐράνια»; Μιὰ ἀπέραντη καλωσύνη εἶχε πλημμυρίσει τὸ στερέωμα.

Γιατὶ νὰ τρέμη πιὰ ὁ ἁμαρτωλός; θὰ συλλογιζότανε ὁ γέρος. Ἐκεῖνος ποὺ συχώρεσε τὴν πόρνη, τὸ ληστὴ κι ἐκείνους ἀκόμα ποὺ τὸν σταύρωσαν, εἶναι τώρα ἐκεῖ ἀπάνω, γιὰ νὰ ἰδῆ τὰ δάκρυα τοῦ μετανοιωμοῦ του καὶ νὰ τὸν συχώρεση. Γιατί ν’ ἀπελπίζεται ὁ ἄρρωστος; Ἐκεῖνος ποὺ γιάτρεψε τὸν τυφλὸ καὶ τὸν παράλυτο, εἶναι τώρα ἐκεῖ ἀπάνω γιὰ νὰ τὸν γιατρέψη. Γιατί νὰ βαρυγκομάη ὁ φτωχὸς καὶ ὁ ἀδικημένος; Ἐκεῖνος, ποὺ πείνασε καὶ δίψασε, εἶναι τώρα ἐκεῖ ἀπάνω καὶ καταλαβαίνει τὴ δυστυχία του. Γιατὶ νὰ λαχταράη ἡ μάννα γιὰ τὸ παιδί της; Ἐκεῖ ἀπάνω στοὺς Οὐρανοὺς εἶναι μιὰ Μαννούλα, ποὺ δοκίμασε τὸν πόνο της, γιὰ νὰ παρακάλεση τὸ παιδί της, ποὺ κυβερνάει τὸν κόσμο, νὰ τὴν ἐλεήσῃ. Καὶ γιατὶ νὰ τρέμη ὁ ἀσπρομάλλης ὁ γέρος τὴν ὥρα τοῦ θανάτου; Εἶναι καὶ γι' αὐτόν, εἶναι γιὰ κάθε ψυχή, μιὰ ἀνάσταση.

Τὰ Οὐράνια εἶχαν ἡμερέψει, ἀλήθεια, ἐκείνη τὴν ἀνοιξιάτικη νύχτα. Καὶ ἡ λαμπάδα τοῦ γέρου εἶχε ὑψωθῆ σὰ χαιρετισμὸς καὶ σὰν εὐχαριστία, πρὸς τὰ ἀναστάσιμα ἄστρα.

—Χριστὸς ἀνέστη, παπποῦ.

—Ὁ Θεός, ὁ Κύριος, παιδί μου.