Σάββατο 13 Αυγούστου 2011
Παρασκευή 12 Αυγούστου 2011
Σάββατο 11 Ιουνίου 2011
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και οι έφηβοι
Image via Wikipediaτης Mαριαννας Tζιαντζη Μια μικρή παρέα μαθητών λυκείου συζητά για τη «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη. Η εικόνα αυτή μοιάζει βγαλμένη από μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, όμως είναι αληθινή, αφού την είδαμε στο «Σκοτεινό τρυγόνι» της περασμένης Δευτέρας. Στην Ελλάδα του 2011 υπάρχουν έφηβοι που διαβάζουν Παπαδιαμάντη και συζητούν γι’ αυτόν.
Το «Σκοτεινό τρυγόνι» είναι μια σειρά 12 εκπομπών 15λεπτης διάρκειας, που προβάλλονται κάθε Δευτέρα βράδυ στην ΕΤ1 με αφορμή τα 100 χρόνια από το θάνατο του Παπαδιαμάντη. Σε κάθε επεισόδιο αναπτύσσονται κάποιες πτυχές του έργου του συγγραφέα. Λόγιοι μιλούν, ηθοποιοί διαβάζουν, όμως αυτή τη φορά το λόγο τον είχαν οι έφηβοι.
Είναι αυτονόητο ότι το ενδιαφέρον των μαθητών για τον Παπαδιαμάντη δεν γεννήθηκε αυθόρμητα, αλλά προηγήθηκε η ενθάρρυνση από το σχολείο, την Ελληνογερμανική Σχολή Αθηνών. Σημασία επίσης έχει ότι οι μαθητές δεν το έπαιζαν μικροί σοφοί, δεν παπαγάλιζαν τα όσα είχαν ακούσει από τους καθηγητές τους, δεν έκαναν copy-paste από τα ετοιματζίδικα του Ιντερνετ. Αντίθετα, διατύπωναν τις δικές τους σκέψεις με όλη την αμεσότητα, ίσως και τη δροσερή αδεξιότητα της ηλικίας τους, μια αδεξιότητα που συχνά είναι πιο ενδιαφέρουσα και ζωογόνα από τον στεγνό ξερολισμό πολλών ενηλίκων.
«Τα 15–16 είναι η μικρότερη ηλικία που μπορεί κανείς να διαβάσει και να εκτιμήσει τον Παπαδιαμάντη», λέει ένας μαθητής. Φέτος η τάξη του διάβασε το «Ονειρο στο κύμα» και τη «Φόνισσα» (full text, όπως θα έλεγαν οι πρόγονοί μας) ενώ την αρχική απροθυμία και τη δυσκολία προσαρμογής των παιδιών στο ύφος του συγγραφέα διαδέχτηκε το ενδιαφέρον τους για την πλοκή, τους χαρακτήρες και τις κοινωνικές συνθήκες εκείνης της εποχής.
Οι ίδιοι οι μαθητές παρατήρησαν ότι η γραφή του Παπαδιαμάντη «δεν αποδίδεται ακριβώς στα νέα ελληνικά», αν και η μετάφραση είναι απαραίτητη για τους μαθητές του δημοτικού. Και αν η πλοκή, το περιεχόμενο προσελκύσει τα παιδιά, είναι πολύ πιθανό, λίγα χρόνια αργότερα, να ενδιαφερθούν να διαβάσουν Παπαδιαμάντη στο πρωτότυπο, παρατήρησαν οι μαθητές. Λαϊκά αναγνώσματα ήταν τα διηγήματα και τα μυθιστορήματα του Παπαδιαμάντη, αφού πρωτοδημοσιεύονταν σε εφημερίδες και περιοδικά. Εγγράμματοι βιοπαλαιστές ήταν πολλοί από τους πρώτους αναγνώστες τους, όπως βιοπαλαιστής της πένας ήταν και ο συγγραφέας τους.
Αυτό που ήταν κάποτε λαϊκό και απευθυνόταν σε όλο τον κόσμο, έχει γίνει σήμερα σχεδόν αριστοκρατικό, όμως το «Σκοτεινό τρυγόνι» έδειξε ότι και οι σημερινοί έφηβοι μπορούν να κολυμπήσουν σ’ αυτά τα νερά, που δεν είναι βαθιά και σκοτεινά αλλά γάργαρα και γεμάτα εκπλήξεις.
ΠΗΓΗ: εφημ.ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 11-6-2011
Πέμπτη 27 Ιανουαρίου 2011
ΕΛΕΝΗ ΓΛΥΚΑΤΖΗ - ΑΡΒΕΛΕΡ: Είμαστε όλοι Βυζαντινοί
του Νίκου Μπακουνάκη
Γιατί οι Έλληνες οφείλουμε τα πάντα στο Βυζάντιο, ακόμη κι όταν... τρώμε τον περίδρομο. Γιατί ο Σαλβαντόρ Νταλί είναι περισσότερο συγγενής με έναν αγιογράφο παρά με έναν σύγχρονό του. Γιατί υπάρχουν ταμπού στη διδασκαλία της Βυζαντινής Ιστορίας. Εξηγήσεις από μια μεγάλη βυζαντινολόγο
Η ιδέα ήταν του Χρήστου Λαμπράκη. Μας το αποκαλύπτει η ίδια. Να γράψει ένα εκλαϊκευμένο βιβλίο για το Βυζάντιο. Και η Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ έγραψε το «Γιατί το Βυζάντιο» (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα), το πρώτο της βιβλίο που γράφεται απευθείας στα ελληνικά. Κυκλοφόρησε λίγο πριν από τα Χριστούγεννα και μέσα σε τρεις μήνες έφτασε σε πωλήσεις τα 30.000 αντίτυπα, αριθμό που θα τον ζήλευε οποιοσδήποτε συγγραφέας του πιο ευπώλητου μυθιστορήματος. Γιατί λοιπόν τόσο μεγάλο ενδιαφέρον για το Βυζάντιο. Μας εξηγεί η ίδια. Η συνέντευξη δόθηκε λίγες μέρες μετά την εκδήλωση για το Βυζάντιο στο Μέγαρο Μουσικής, όπου παρατηρήθηκε κοσμοσυρροή. Συναντηθήκαμε στον 6ο όροφο της Μιχαλακοπούλου 80, στα γραφεία μας, και με έπεισε ότι είμαστε όλοι Βυζαντινοί.
- Κυρία Αρβελέρ, γιατί μας ενδιαφέρει σήμερα τόσο πολύ το Βυζάντιο;
«Γιατί το Βυζάντιο είναι η ελληνική γλώσσα και η ορθοδοξία, δηλαδή τα δύο βασικά συστατικά της ελληνοσύνης. Βέβαια το Βυζάντιο ήταν μια πολυεθνική αυτοκρατορία, αλλά ήταν μια αυτοκρατορία ελληνόφωνη. Το ότι το Βυζάντιο ήταν ελληνόφωνο έσωσε όλον τον ελληνικό πολιτισμό. Οταν ο μεγάλος γάλλος ιστορικός Φερνάν Μπροντέλ έγραφε ότι δεν υπάρχουν Γάλλοι, υπάρχουν μόνο γαλλόφωνοι, και όποιος μιλάει γαλλικά είναι Γάλλος εννοούσε ότι η γλώσσα είναι η σύμπτυξη όλου του πολιτισμού και όλης της παράδοσης. Και το Βυζάντιο είναι ελληνόφωνο από τον 7ο αιώνα».
- Και γιατί επί δύο αιώνες στο σύγχρονο ελληνικό κράτος απωθήσαμε εντελώς το Βυζάντιο;
«Είμαστε οι μόνοι που δεν ελευθερώσαμε την κοιτίδα του γένους, την Κωνσταντινούπολη, και κάναμε πρωτεύουσα ένα λασποχώρι, όπως ήταν το 1830 η Αθήνα, ένα λασποχώρι με μερικές χιλιάδες σπίτια, από τα οποία πάρα πολλά ήταν χωρίς στέγη. Για να μην πούμε ότι η Αθήνα ήταν τότε αλβανοκρατούμενη, πράγμα που δεν έχει καμία σημασία, αλλά το λέω επίτηδες για τους εθνικίζοντες. Το ότι από μια ελληνόφωνη αυτοκρατορία φτάσαμε ύστερα από 400 χρόνια σκλαβιάς σε ένα πολιτικό μόρφωμα, το ελληνικό κράτος, το οποίο είναι “δευτερεύον”, για να μην πω τίποτε χειρότερο, αυτό δημιουργεί ένα είδος συμπλέγματος».
- Δηλαδή απωθήσαμε το Βυζάντιο ψυχαναλυτικά; «Αμα θέλετε, το λέτε κι έτσι. Σημασία έχει ότι από το λασποχώρι φτάσαμε απευθείας στον Περικλή, βάζοντας σε παρένθεση χίλια χρόνια της μόνης ελληνόφωνης αυτοκρατορίας».
- Σήμερα είναι ζωντανό το Βυζάντιο; «Βεβαίως. Πάμε στην εκκλησία. Τι ακούμε; “Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια” ή “αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού”. Γυρνάμε στο σπίτι. Ο μπαμπάς λέγεται Παναγιώτης, η μάνα Βασιλική, υπάρχει το εικονοστάσι. Χρησιμοποιούμε βυζαντινές παροιμίες. Λέμε “έφαγε τον περίδρομο” επειδή το πινάκιο, το βαθύ πιάτο των Βυζαντινών, είχε γύρω γύρω ένα περιθώριο όπου ξεχείλιζε το φαγητό. ΄Η λέμε “τα παίζει στα δάχτυλα”, επειδή ακριβώς οι Βυζαντινοί μετρούσαν τα πάντα».
- Επομένως είναι μια συνέχεια οργανική... «Είναι μια οργανική συνέχεια που εκφράζεται με τη λέξη ρωμιοσύνη. Αυτή η οργανική συνέχεια δεν είναι άλλη από τη ρωμιοσύνη...».
- Λέξη που σήμερα έχει κάτι το απαξιωτικό... «Πράγμα σκανδαλώδες, γιατί η λέξη “ρωμιός” είναι η μόνη που είναι αυτοκρατορική. Το Βυζάντιο ποτέ δεν αποκαλούσε τον εαυτό του Βυζάντιο. Όταν ο Ψελλός ή ακόμη και ο Μιχαήλ Χωνιάτης λένε “οι Βυζαντίου πολίτες” εννοούν τους Κωνσταντινουπολίτες. Δεν εννοούν τίποτε άλλο. “Εσείς οι Βυζαντίου πολίτες” γράφει ο Μιχαήλ Χωνιάτης από την Αθήνα, όπου ήρθε ως μητροπολίτης, στον αδελφό του στην Κωνσταντινούπολη. Διαμαρτύρεται ο Χωνιάτης στον αδελφό του, που ήταν πρωθυπουργός, γιατί οι τρυφεροί πολίτες της Κωνσταντινουπόλεως τον έστειλαν σε έναν τόπο όπου δεν έβρισκε ένα βιβλίο. Κι έπρεπε να πηγαίνει στο μοναστήρι της Κέας για να βρει».
- Τους Ευρωπαίους τους αφορά ή πρέπει να τους αφορά το Βυζάντιο; «Ακόμη περισσότερο. Γιατί τι είναι ο Ευρωπαίος; Οπως έλεγε ο Πολ Βαλερύ είναι αυτός που έχει υποστεί φιλοσοφικά την επίδραση της αρχαίας ορθολογιστικής σκέψης, που έχει ζήσει με την ιουδαϊκοχριστιανική πνευματικότητα κι έχει υποστεί την επίδραση της ρωμαϊκής διοίκησης και των ρωμαϊκών θεσμών. Αθήνα, Ιερουσαλήμ και Ρώμη. Χωρίς αυτά δεν υπάρχει Ευρώπη. Κι όλα αυτά τα τρία, συμπυκνωμένα μαζί, είναι το Βυζάντιο. Επομένως το Βυζάντιο είναι Ευρώπη, γιατί είναι ελληνόφωνο όπως η Αθήνα, χριστιανικό όπως η Ιερουσαλήμ κι έχει υιοθετήσει όλη τη ρωμαϊκή διοίκηση».
- Τότε γιατί αποκλειόταν το Βυζάντιο από την Ευρώπη και γενικότερα η ανατολική ορθόδοξη Ευρώπη;
«Όταν δημιουργείται η νεότερη έννοια της Ευρώπης οι Έλληνες έχουν διαγραφεί από τη σκέψη των Ευρωπαίων, λόγω της οθωμανικής κατάκτησης. Όταν ο Ρακίνας γράφει τη “Φαίδρα” ρωτάει τον γάλλο πρεσβευτή στην Υψηλή Πύλη κατά πού πέφτει η Ελλάδα. Ο πρώτος που λέει “we Εuropeans” είναι ο φιλόσοφος Μπέικον, τον 16ον αιώνα. Ο πρώτος πίνακας που παρουσιάζει τους λαούς της Ευρώπης είναι ένας πίνακας γερμανικός, στον οποίο φυσικά δεν υπάρχουν Έλληνες. Έπειτα αυτή η Ευρώπη είναι όλη αντιορθόδοξη. Θεωρεί τους ανατολικούς σχισματικούς».
- Πώς εξηγείτε το ότι σήμερα υπάρχει μεγάλη ζήτηση για βυζαντινή τέχνη από όλα τα μεγάλα μουσεία της Νέας Υόρκης,του Λονδίνου,του Παρισιού; Μήπως ψάχνουν για εξωτισμό; Μήπως ως βυζαντινολόγος είστε εξωτική;
«Όχι, δεν είμαι καθόλου εξωτική. Απόδειξη ότι στη Γαλλία με είχαν βάλει πρόεδρο του μεγαλύτερου οργανισμού σύγχρονης τέχνης, του Μπομπούρ... Αυτό οφείλεται στο ότι η Ευρώπη σήμερα θέλει να δει ολόκληρη την οντότητά της. Πού συγκλίνει ολόκληρη η Ανατολική Ευρώπη; Στην ορθοδοξία, στο Βυζάντιο. Η Μόσχα ονομαζόταν “τρίτη Ρώμη”. Επομένως όλη η Ανατολική Ευρώπη που δεν μπορεί πια να αποκλειστεί από την Ευρώπη έχει μια συνοχή, την ορθοδοξία. Και πώς μπορεί να εκφραστεί αυτή η ορθοδοξία για όσους δεν ξέρουν ιστορία και ελληνικά; Μέσα από την εικόνα, τη βυζαντινή αγιογραφία. Όπως λέει ο Ζιροντού, μόνο μέσα σε ένα μουσείο δεν υπάρχουν αγράμματοι».
- Δηλαδή για πολιτικούς λόγους γίνονται αυτές οι εκθέσεις; Το θέμα της τέχνης δεν είναι σοβαρό;
«Πάρα πολύ σοβαρό. Γιατί η βυζαντινή αγιογραφία εκφράζει πολύ σύγχρονα πράγματα. Είναι πριν απ΄ όλα μια ζωγραφική ιδιοτήτων και όχι προσώπων, είναι ζωγραφική της αγιοσύνης και όχι του αγίου. Γι΄ αυτό ο αγιογράφος βάζει το όνομα του αγίου από κάτω. Η λέξη σού λέει ποιος είναι ο άγιος και όχι η ζωγραφική. Η απεικόνιση στη βυζαντινή αγιογραφία είναι η απεικόνιση του μοντερνισμού. Οι σουρεαλιστές είναι πολύ συγγενείς με τη βυζαντινή αγιογραφία. Αν πάρετε, για παράδειγμα, έναν Μαγκρίτ και αφαιρέσετε ας πούμε το σεξουαλικό στοιχείο, θα έχετε μια βυζαντινή εικόνα. Το ίδιο και με έναν Νταλί. Οι σουρεαλιστές έκαναν τέχνη την ονειρική τους αναγκαιότητα, δεν έβαλαν σε πρώτο πλάνο το πρόσωπο αλλά την έκφραση, την ιδιότητα του προσώπου».
- Ηξεραν οι σουρεαλιστές την τέχνη αυτή; «Νομίζω πως όχι, αλλά δεν έχει σημασία. Για παράδειγμα, ο Μπρετόν σίγουρα δεν το ήξερε. Και θα σας πω κάτι πολύ χαρακτηριστικό. Το 1959 πήγα μαζί με τον Κλοντ Ρουά να δω τον Μπρετόν. Κάθονταν στο ίδιο σπίτι, ο ένας πάνω, ο άλλος κάτω. Κάποια στιγμή ρώτησα βλακωδώς τον Μπρετόν: Γιατί δεν έχετε πάει ποτέ και σεις στην Ελλάδα, έναν τόσο ωραίο τόπο; Μου απάντησε: Είμαστε υπό την κατοχή του ελληνικού πνεύματος εδώ και 2.500 χρόνια και θέλετε να πάω εγώ στην Ελλάδα. Του είπα: Ουδέποτε Έλληνας θα έκανε καλύτερο ύμνο για την ελληνική συνέχεια».
- Οι φοιτητές σας θεωρούν το Βυζάντιο κομμάτι της ιστορίας τους;
«Για ένα πράγμα θεωρώ τον εαυτό μου ευτυχισμένο, ότι από το 1967 μέχρι χθες δίδασκα Βυζάντιο σε 2.000 φοιτητές του πρώτου έτους. Όταν μου έλεγαν μα τι πάτε και διδάσκετε στο πρώτο έτος, εγώ έλεγα πηγαίνω γιατί εκεί χτίζονται τα πράγματα. Έλεγα στα παιδιά, ποιος έδινε τις πέτρες όταν λιθοβολούσαν τον Αγιο Στέφανο. Ο Σαούλ. Ποιος ήταν ο Σαούλ; Ο Παύλος. Μετά τους έλεγα τι έγραφε ο επίσκοπος Αχρίδος στον Πατριάρχη για τους Λατίνους. Καταλάβαιναν αμέσως ότι το Βυζάντιο ήταν δική τους ιστορία. Ότι είναι ένα κομμάτι της ευρωπαϊκής Ιστορίας».
- Σκεφτήκατε ποτέ να γράψετε ένα σχολικό εγχειρίδιο Βυζαντινής Ιστορίας για τους έλληνες μαθητές;
«Μου το είχε προτείνει κάποτε ο Αρσένης όταν ήταν υπουργός Παιδείας. Τέλος πάντων, αυτό είναι πικραμένη ιστορία. Οταν μου ζήτησαν λοιπόν να γράψω για το Βυζάντιο, λέω πώς θα πω στα παιδιά πως όταν ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος σκοτώνεται πάνω στις επάλξεις της πύλης του Ρωμανού, ο πατριάρχης Σχολάριος έχει τοιχοκολλήσει ανάθεμα εναντίον του... Δεν γίνεται να τα πεις εύκολα αυτά τα πράγματα. Γι΄ αυτό κι εγώ έγραψα μια σειρά ποιημάτων, τα οποία μοιάζουν με μαθήματα».
«Η ΓΛΩΣΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ ΜΕ ΕΝΙΑΙΟ ΤΡΟΠΟ»
- Κυρία Αρβελέρ,αφού η ελληνοφωνία μας έρχεται από το Βυζάντιο γιατί στην εκπαίδευση δεν υπάρχουν βυζαντινά κείμενα;
«Αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα. Σήμερα επικρατεί σχιζοφρένεια στη διδασκαλία της γλώσσας. Τα πράγματα διχοτομούνται σε νέα και αρχαία ελληνικά. Κανονικά η γλώσσα θα έπρεπε να διδάσκεται με έναν ενιαίο τρόπο. Να ξεκινούσαμε από το σήμερα, να πηγαίναμε προς τα πίσω στα κείμενα της Τουρκοκρατίας, μετά στα βυζαντινά, μετά στα πρώτα χριστιανικά κείμενα που είναι οι επιστολές του Παύλου και η Αποκάλυψη και στα αρχαία κείμενα.Να μην ξεκινάμε ανάποδα. Τα παιδιά θα καταλαβαίνουν τι γίνεται προχωρώντας προς τα πίσω, θα βλέπουν ότι η ετυμολογία είναι η ίδια. Θα βλέπουν, για παράδειγμα, στα νοταριακά έγγραφα της Τουρκοκρατίας τις λέξεις πούλησα, αγόρασα, έκανα, έδειξα κ.λπ.».
- Στα βυζαντινά κείμενα τι θα βρουν;
«Εκεί θα βρουν για πρώτη φορά τον γλωσσικό διχασμό. Θα βρουν την ομιλούμενη γλώσσα, στηνοποία είναι γραμμένοι οι βίοι των αγίων. Ολα αυτά τα αγιολογικά κείμενα, επειδή αποτελούν τροφή για τους πιστούς, είναι γραμμένα σε γλώσσα λιτή. Είναι ουσιαστικά η προφορική γλώσσα. Και θα βρουν και την αττικίζουσα γλώσσα που στην εξέλιξή της οδηγεί στη δική μας καθαρεύουσα. Θα συνειδητοποιήσουν λοιπόν ότι αυτή η γλωσσική συνύπαρξη είναι πολύ παλιά και επιπλέον είναι μια καθημερινή ιστορία, όπως ακριβώς συμβαίνει και τώρα... Μια φορά ένας πολιτικός μου είχε πει: Κυρία Αρβελέρ, δεν λέμε “σαν”. Το “σαν” σημαίνει δεν είσαι και κάνεις σαν. Πρέπει να λέμε “ως”. Ακούστε, του λέω. Καμιά μάνα δεν είπε στο παιδί της: σου μιλώ ως μάνα σου. Μιλώ σαν μάνα σου».
«Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ»
- Θα θέλατε να είσαστε ιστορικός άλλης περιόδου;
«Ποτέ. Βέβαια όταν ήμουν νέα ετοιμαζόμουν για σπουδές στο Πολυτεχνείο, μηχανολόγος. Τώρα που έρχονται διάφοροι γάλλοι συνάδελφοί σας και με ρωτούν τι άλλο θα ήθελα να κάνω, τους απαντώ “ποντίφεξ”, αυτός που φτιάχνει γέφυρες. Ο γεφυροποιός είναι ο βυζαντινολόγος. Δεν είναι άλλη επιστήμη».
- Γιατί;
«Είναι γεφυροποιός και χρονικά και γεωγραφικά και πολιτιστικά. Δεν μπορείς να είσαι βυζαντινολόγος σήμερα αν δεν ξέρεις τι έκαναν οι Άραβες, τι έκαναν οι Ρώσοι, τι έκαναν οι Δυτικοί. Το Βυζάντιο είναι η γέφυρα μεταξύ Ασίας και Ευρώπης. Επίσης είναι η γέφυρα του ελληνισμού της ελληνιστικής εποχής και των νεότερων χρόνων».
- Το Βυζάντιο είναι μεσαίωνας;
«Καθόλου. Μεσαίωνας είναι η εποχή του ανταλλακτικού εμπορίου. Στο Βυζάντιο δεν υπήρχε ποτέ τέτοιο εμπόριο. Είχε το νόμισμα, έκανε αμέσως τη ρήτρα χρυσού. Επιπλέον είχε διοικητικούς θεσμούς. Αν ο αυτοκράτορας δεν έκανε συναυτοκράτορα κάποιον, δεν γινόταν τίποτε. Μπορούσε να κάνει συναυτοκράτορα όποιον ήθελε, ασχέτως αν τις περισσότερες φορές έκανε τον γιο του. Δεν υπάρχει καν δυναστεία στο Βυζάντιο.
Εμείς λέμε, για παράδειγμα, η δυναστεία των Κομνηνών, αλλά αυτά είναι βλακώδη. Ο ελληνικός μεσαίωνας είναι η Τουρκοκρατία.
Τα 400 χρόνια Τουρκοκρατίας».
ΠΗΓΗ: εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 3-4-2010
Πέμπτη 26 Αυγούστου 2010
Δευτέρα 9 Αυγούστου 2010
Η κρίση του Βιζυηνού
Η κρίση του Βιζυηνού
Φαντάζομαι ότι θα τυχαίνει κάποτε, σε αναπάντεχες συνήθως στιγμές, να θυμηθείτε το δίστιχο του Βιζυηνού «μετεβλήθη εντός μου / και ο ρυθμός του κόσμου». Έχει πια γίνει εμβληματική φράση, που με τη λιτή δύναμή της αντιστέκεται στην κακή τύχη της υπόλοιπης ποίησής του. Από τόσο λυρισμό, που βούλιαξε στον καιρό, είναι ειρωνικό ότι σώθηκαν στη συλλογική μνήμη κάποια θραύσματα, τα οποία ορισμένοι εκδότες συγκαταλέγουν υπό την ενότητα «στίχοι γραμμένοι στο φρενοκομείο»,1 και δυο τρία ακόμη ποιήματα που ανήκουν στη «διαυγή» περίοδο...
Αι αρχαί των τεχνών
Αι αρχαί των τεχνών
του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΙΖΥΗΝΟΥ
του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΙΖΥΗΝΟΥ
Αι τέχναι, όπως πάσα ενέργεια εν γένει, κέκτηνται κατ' ανάγκην, πλην της ιστορίας των αποτελεσμάτων αυτών, και μίαν άλλην ιστορίαν, την ιστορίαν των αιτιών των παραγουσών τ' αποτελέσματα ταύτα. Η δ' ιστορία αυτή, ασύνδετος προς ονόματα, η αυτή κατά πάντα χρόνον, διά πάσαν χώραν, και διά πάντα τεχνίτην, θα ήτο κατάλληλος να πληρώση το κενόν το υφιστάμενον έτι μεταξύ της αρχής των τεχνημάτων και της αρχής των τεχνών...
Με δύναμη από τη Μυτιλήνη
Διαβάστε περισσότερα στο: http://spoudasterion.pblogs.gr
Με αφορμή τον «Μοσκώβ-Σελήμ»
Το έργο του Βιζυηνού με έχει «παγιδεύσει» για χρόνια σε επανειλημμένες αναγνώσεις. Θα επεξεργαστώ, στη συνέχεια, αυτή την εντύπωση της «παγίδευσης», συνδέοντάς την με διεξόδους που μοιάζει να δίνει το έργο του Βιζυηνού σε σύγχρονα ζητούμενα της ανθρωπολογίας της τέχνης...
Καθ' οδόν: Στη Λέσβο
 |
Απίστευτη ομορφιά, απέραντοι ελαιώνες, χιλιάδες καμαρωτά πεύκα, ατέλειωτες αμμουδιές και με ένα εκπληκτικό απολιθωμένο δάσος, η Λέσβος, το νησί με το καλό κλίμα, τους φιλικούς κατοίκους, ο τόπος με το πολύ «χτες», αλλά και το σημαντικό «σήμερα», συνεχίζει να μοιάζει με μια παραμυθένια, προκλητικά ανοιχτή, βεντάλια.
Τρίτη 29 Ιουνίου 2010
Σταυρόλεξο για την 1η Ενότητα των Λατινικών της Α΄ Λυκείου
για να λύσετε το σταυρόλεξο
κατευθυνθείτε στον
Χώρο Μελέτης Φιλολογικών Μαθημάτων
πιέζοντας το εικονίδιοΣάββατο 26 Ιουνίου 2010
Παρασκευή 25 Ιουνίου 2010
XΩΡΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ
Στόχος της παρούσας εκπαιδευτικής πύλης είναι να παρέχει στους μαθητές & τις μαθήτριες του Λυκείου τη δυνατότητα της καλύτερης δυνατής προετοιμασίας τους στα μαθήματα της Έκθεσης, της Λογοτεχνίας (Κατεύθυνσης), των Αρχαίων Ελληνικων, της Ιστορίας (Κατεύθυνσης) και των Λατινικών, λειτουργώντας ασφαλώς επικουρικά στην προετοιμασία των παιδιών στα παραπάνω μαθήματα στα πλαίσια της τάξης.
Τα παιδιά θα έχουν, μεταξύ των πολλών δυνατοτήτων που παρέχει η συγκεκριμένη πλατφόρμα, τη δυνατότητα εγγραφής σε τάξεις, παρακολούθησης του μαθήματος (ή των μαθημάτων) που τους ενδιαφέρει, λήψης σημειώσεων θεωρίας, συμμετοχής σε προγραμματισμένα on line διαγωνίσματα & σε ποικίλους τύπους αξιολόγησης, διαλόγου με το διδάσκοντα για επίλυση τυχόν αποριών...
Δευτέρα 21 Ιουνίου 2010
Ιστορία Κατεύθυνσης Γ΄ Θεωρητικής: Κριτήριο Αξιολόγησης
Οι ερωτήσεις του κριτηρίου
αναφέρονται στο
Κεφάλαιο της Οικονομίας.
Για να τις απαντήσετε
και να δείτε τη βαθμολογία σας (μαζί με τις σωστές απαντήσεις)
πιέστε το εικονίδιο
Read more: http://spoudasterion.pblogs.gr/2010/06/643109.html#ixzz0rRK7E3sF
Under Creative Commons License: Attribution
Κυριακή 20 Ιουνίου 2010
ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: Σταυρόλεξο για την 21 Ενότητα (νέο)
για να λύσετε το Σταυρόλεξο
πιέστε το εικονίδιο
Read more: http://spoudasterion.pblogs.gr/#ixzz0rO9IflJU
Under Creative Commons License: Attribution
Σάββατο 19 Ιουνίου 2010
Σχολείο και «γνώση»
της Άννας Φραγκουδάκη
Οπως κάθε χρόνο, διαβάζοντας στις εφημερίδες τα θέματα των Πανελληνίων Εξετάσεων, σκέφτομαι:
πάλι «τούτη την άνοιξη/ τούτο το καλοκαίρι...» οι σωστές απαντήσεις είναι: «από τη λέξη Χ σελίδα τάδε έως τη λέξη Ψ σελίδα δείνα». Επιπλέον ο θρίαμβος της μνημικής γνώσης έχει πλατύτατη συναίνεση, επειδή εφαρμόζεται η «αξιοκρατία» εξασφαλίζοντας απόλυτη αντικειμενικότητα στη βαθμολογία. Με αυτό το άλλοθι,ολόκληρο το σχολείο καλλιεργεί και μεταδίδει αποκλειστικά και μόνο μνημική γνώση...
πάλι «τούτη την άνοιξη/ τούτο το καλοκαίρι...» οι σωστές απαντήσεις είναι: «από τη λέξη Χ σελίδα τάδε έως τη λέξη Ψ σελίδα δείνα». Επιπλέον ο θρίαμβος της μνημικής γνώσης έχει πλατύτατη συναίνεση, επειδή εφαρμόζεται η «αξιοκρατία» εξασφαλίζοντας απόλυτη αντικειμενικότητα στη βαθμολογία. Με αυτό το άλλοθι,ολόκληρο το σχολείο καλλιεργεί και μεταδίδει αποκλειστικά και μόνο μνημική γνώση...
Read more: http://spoudasterion.pblogs.gr/#ixzz0rI2QjfCn
Under Creative Commons License: Attribution
H πανδημία της αποβλάκωσης
Ας μη διστάσουμε να αψηφήσουμε τις προκαταλήψεις για το ποδόσφαιρο! Αντίθετα από κάποιους που «συγχέουν» τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (τον ΟΗΕ, αυτό το «μαραφέτι» όπως το χαρακτήριζε ο Ντε Γκωλ) με τη FIFA, και αντίθετα από εκείνους που θέλουν να συγκρίνουν τα κράτη με τις ποδοσφαιρικές ομάδες, θα ορίσουμε πιο επιστημονικά την τρέχουσα παγκοσμιοποίηση του ποδοσφαίρου με τον ακόλουθο τρόπο: η διαδικασία της παγκοσμιοποίησης συνδέεται ευθέως με τον τρόπο παραγωγής μέσα στον οποίο αναπτύσσεται: ο καπιταλισμός της τρίτης εποχής, δηλαδή ένας φιλελευθερισμός που πηγάζει από υψηλές (και χαμηλές) σφαίρες του χρηματοοικονομικού καπιταλισμού, ο οποίος απορρυθμίζει και καμιά φορά καταστρέφει όλα όσα μπόρεσαν να αναπτύξουν και να διατηρήσουν ως σήμερα τα δημοκρατικά κράτη: τις δημόσιες υπηρεσίες, τις εθνικοποιημένες επιχειρήσεις, το εργατικό δίκαιο...
Παρασκευή 18 Ιουνίου 2010
Οι προφήτες της αγοράς
του Κ.Τσουκαλά, καθηγητή Κοινωνιολογίας
Προσφέροντας βήματα στην αγυρτεία και καλλιεργώντας τον φετιχισμό του παραλόγου οι άρχοντες των μέσων ενημέρωσης λειτουργούν ως ενσυνείδητοι μεσίτες της ηλιθιότητας
H ισχύς του αθάνατου αξιώματος του Λεμπέση «ενός βλακός δοθέντος, μύριοι έπονται» προϋποθέτει ότι οι βλάκες θα είναι σε θέση να προωθούν ανενόχλητοι τα συμφέροντα και δικαιώματά τους εις βάρος των νουνεχών. Και αυτό φαίνεται να αποτελεί κοινωνιολογική σταθερά. Πράγματι όλες οι κοινωνίες οφείλουν όχι μόνον να ακούν τους ηλίθιους που εκτρέφονται στα σπλάχνα τους, αλλά ενδεχομένως ακόμα και να ανέχονται ή να συγχωρούν τις κανονιστικές παραβιάσεις και εκκεντρικότητες που μπορούν να αποδίδονται στην «ευήθεια» των δραστών. Είναι γεγονός ότι καμία οργανωμένη κοινωνική ομάδα δεν επιχείρησε ποτέ να θεσπίσει «βλακοδικεία» με στόχο να φιμώσει τα διανοητικά ελλιποβαρή μέλη της. Ο καθένας δικαιούται λοιπόν να δρα, να ομιλεί, να επικοινωνεί και να διεκδικεί, προβάλλοντας με απόλυτη δημοκρατική ισοδυναμία το αναπαλλοτρίωτο δικαίωμά του στην ατομική βλακεία. Προφανώς ο καταναγκασμός στον ορθολογισμό θα ισοδυναμούσε με τον πιο στυγνό ολοκληρωτισμό.
* H αξιοποίηση της ηλιθιότητας
Το ζήτημα δεν θα είχε άλλες προεκτάσεις εάν οι βλακείες που εμφανίζονται συνεχώς σε όλα τα MME πήγαζαν από την ελαττωμένη ατομική διανοητική ικανότητα εκείνων που τις εκφέρουν. Ισχύει όμως εντελώς το αντίθετο. Αν κατακλυζόμαστε από τον ανορθολογισμό, τη δεισιδαιμονία, την ανοησία, αυτό δεν συμβαίνει επειδή πολλαπλασιάζονται οι ηλίθιοι αλλά επειδή πληθύνονται οι επιτήδειοι αξιοποιητές της. H ευήθεια προσφέρει την πολυτιμότερη πρώτη ύλη στη δυναμική της κοινωνικής προόδου. Με αυτήν την έννοια λοιπόν το αξίωμα του Λεμπέση επαληθεύεται απολύτως μέσα από την εύρυθμη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς. Από τη στιγμή που διαπιστώνεται ότι η αμιγής ηλιθιότητα «πουλάει», θα αυξάνεται νομοτελειακά η αξιοποίησή της.
Ετσι οι καιροί του ορθολογισμού εμφανίζονται ολοένα χαλεπότεροι. Οι ταγοί της χαρτομαντείας, των ωροσκοπίων, της μαύρης μαγείας, της μετεμψύχωσης, της τηλεκίνησης, των μέντιουμ όλων των τύπων και των αυτόκλητων προφητών, μάγων και αιρεσιαρχών δεν πρωταγωνιστούν μόνον σε πολλαπλασιαζόμενες «ειδικές» εκπομπές αλλά ολοένα και πιο τακτικά εμφανίζονται στα δελτία ειδήσεων και κοσμούν τις στήλες σοβαρών εντύπων. Θα αρκούσε μια απλή σύγκριση του τρέχοντος «Χρυσού Οδηγού» με τους παλιότερους για να διαπιστωθεί ότι η προσφορά αντιορθολογικών υπηρεσιών αυξάνεται και πληθύνεται με καταπελτώδεις ρυθμούς. Παντού, μαζί με την αναζωπύρωση των παραδοσιακών θρησκευτικών μορφών, ανθούν και τα νέα θρησκευτικά κινήματα καθώς και οι κάθε λογής προσφορές υπερκόσμιων νοημάτων, εγκολπίων ευζωίας και συνταγολογίων επιμελείας εαυτού.
* Το στοίχημα του Πασκάλ
Οι λόγοι είναι προφανώς πολλαπλοί. Από τη στιγμή όμως που καθίσταται σαφές ότι η θεραπεία του ορθολογισμού δεν συνεπάγεται την άρση ή άμβλυνση των κοινωνικών αδιεξόδων, φαίνονται απόλυτα εύλογα τα απεγνωσμένα εγχειρήματα που ανάγουν τα διαταρακτικά και ακατανόητα μυστήρια της ζωής και του θανάτου σε αυτοσχέδιες ή μεταφυσικές βεβαιότητες. Κάτι αντίστοιχο με το στοίχημα του Πασκάλ φαίνεται λοιπόν να αποκτά πληθώρα αδέξιων μιμητών. H διάχυτη δυσπιστία μετέτρεψε τους έλλογους θεολογικούς προβληματισμούς του γάλλου φιλοσόφου σε ασκήσεις αναζήτησης νέων «άγνωστων και άχρηστων Θεών». Από τη στιγμή που οι συγκεκριμένοι όροι της εγκόσμιας σωτηρίας εμφανίζονται δυσεντόπιστοι, πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν πως έχουν κάθε συμφέρον να εκκολάψουν τη δική τους μαγική κοσμοθεώρηση και να στοιχηματίσουν, όπως κάνουν και στο Προ-Πο, στη δική τους ειδοποιό σωτηριολογική πιθανότητα. Υπό τις συνθήκες αυτές λοιπόν, και για πρώτη φορά από την εποχή του Διαφωτισμού, ο αφηρημένος ορθολογισμός (θεϊστικός ή αγνωστικιστικός) φαίνεται να πείθει λιγότερο, και πάντως λιγότερους, από την «παιζόμενη» χειροπιαστή δεισιδαιμονία.
* Διαφήμιση και προπαγάνδα
Ομως, προφανώς τα νέα αυτά φαινόμενα δεν αναπτύσσονται από μόνα τους. Αν το χωράφι του ανορθολογισμού είναι από τη φύση του εύφορο, πρέπει επίσης και να λιπαίνεται ανελλιπώς. Οπως λοιπόν συμβαίνει με όλα τα εμπορεύματα που εμφανίζονται «επιθετικά» στην αγορά, έτσι και η κυκλοφορία των σωτηριολογικών ιδεών, όσο ευπώλητες και εάν είναι, συναρτάται με την επικοινωνιακή τους εμβέλεια, δηλαδή με τη διαφήμιση και την προπαγάνδα. Ακόμα και αν η διάχυτη ακροαματικότητα των νέων ανορθολογισμών συναρτάται με την επαγγελία μιας εύσχημης ατομικής παραμυθίας που δεν μπορεί παρά να ράβεται στα μέτρα των επίδοξων πελατών, η προώθησή τους προϋποθέτει τη συστηματική εναργή τους παρουσία.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο εντοπίζεται η ανεκτίμητη συμβολή των MME στη εμπορευματοποιημένη διάχυση του ανορθολογισμού και της δεισιδαιμονίας. Προσφέροντας βήματα στην αγυρτεία, και καλλιεργώντας τον φετιχισμό του παραλόγου, οι άρχοντες των μέσων λειτουργούν ως ενσυνείδητοι μεσίτες της ηλιθιότητας. Ανασκάπτοντας και ονοματίζοντας νέα πεδία «μετα-γνώσης» και προβάλλοντας νέα ανορθολογικά νοηματικά προϊόντα, γεννούν μιαν αγορά δίχως όρια και αναστολές σε όλους τους παίκτες του προσδοκώμενου επέκεινα. Για την πολιτιστική καθημερινότητα των αγελαίων μαζών το ωροσκόπιο είναι πιο ανακουφιστικό αλλά και πιο ελπιδοφόρο από το πεζό σταυρόλεξο, και η αναζήτηση του παράλογου πιο άκοπη και εν δυνάμει πολύ πιο ωφέλιμη από την καλλιέργεια του ορθού λόγου. Με αυτήν την έννοια τα MME δεν αντικατοπτρίζουν απλώς αλλά κατασκευάζουν την πολυπόθητη ακροαματικότητά τους. Με το πρόσχημα της διείσδυσης σε ένα κινούμενο μαζικό ακροατήριο, δεν αρκούνται στο να ενισχύουν και να αναπαράγουν τους παλαιούς και ανεξίτηλους παραλογισμούς, αλλά συμβάλλουν αποφασιστικά στην εκτροφή και ενδυνάμωση νέων.
* H δημοκρατία του παραλογισμού
Τα παραπάνω θα παρέμεναν στο επίπεδο του γραφικού αν η προώθηση του ανορθολογισμού δεν είχε αυτόνομες προεκτάσεις. Ασχετα με τις προθέσεις των εμπόρων του παράλογου, είναι γεγονός ότι η δεισιδαιμονία λειτουργεί ως συνολικό ιδεολογικό πακέτο. H διαπραγμάτευση με τον ανορθολογισμό και την αλχημεία ανοίγει τον δρόμο σε όλους τους αποκρυφισμούς, υποθάλπει όλες τις αναζητήσεις αληθειών εξ αποκαλύψεως και καλλιεργεί όλες τις πεισματικές προλήψεις. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά. Εις πείσμα του Δαρβίνου και του Νεύτωνα, στις ΗΠΑ συζητείται πλέον σοβαρά το ενδεχόμενο η βιολογία και η δομή της ύλης να αντιμετωπίζονται - και να διδάσκονται - ως (ένα και μόνο) από τα συμπτώματα των βουλών του θείου σχεδιασμού, την ίδια στιγμή που οι παλαιοημερολογίτες διεκδικούν - και πραγματώνουν - το δικαίωμά τους να απαγορεύουν τη μετάγγιση αίματος στα ανήλικα παιδιά τους, που οι θνητοί δικαιούνται μεν να διαθέσουν μετά θάνατον ορισμένα από τα όργανα και τους ιστούς τους δίχως όμως να τους επιτρέπεται να ζητήσουν την καύση του πτώματός τους και που οι κρεατοφάγοι κόπτονται υπέρ των αναφαίρετων ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων των ζώων. Ετσι, ως οριακή μορφή της ελευθερίας της συνείδησης, το δικαίωμα στον ανορθολογισμό εγκαθίσταται στο επίκεντρο των συλλογικών μελημάτων. H δημοκρατία του ορθού λόγου μετουσιώνεται σε δημοκρατία του παραλογισμού. Anything goes. Στο μέτρο που δεν έχουν (ακόμα) οδηγήσει σε δολοφονίες βρεφών, σε συλλογικούς βιασμούς ή σε ανθρωποθυσίες, οι πρακτικές ασκήσεις στη δεισιδαιμονία και στη μαύρη μαγεία είναι αναφαίρετα δικαιώματα των ελεύθερων πολιτών.
* H ηθική ευθύνη των MME
Εδώ ακριβώς επικεντρώνεται η ηθική και πολιτική ευθύνη των MME. Από τη στιγμή που καθίσταται σαφές ότι η άκριτη προπαγάνδιση των παραγώγων του ανορθολογισμού δεν κάνει τίποτε άλλο από το να διευρύνει τη διεισδυτικότητα της δεισιδαιμονίας και να καταλύει τις ηθικές και λογικές αντιστάσεις σε κάθε λογής ακραία, βλαπτικά και αποπροσανατολιστικά φαινόμενα, το λιγότερο που θα μπορούσε κανείς να ευχηθεί είναι η «αυτολογοκρισία» των μέσων. Ομως, εξ υποθέσεως, οι «οικονομικοί άνθρωποι» και κατ' επέκτασιν τα «οικονομικά MME» δεν έχουν κανέναν λόγο να προκρίνουν την αυτολογοκρισία από την κερδοσκοπία. H αυτονόητη λογική του συμφέροντος επικρατεί της αμφισβητούμενης καθαρής λογικής. Ευλόγως λοιπόν η ελεύθερη αγορά δεν μπορεί να προσκρούει σε εξωαγοραίους περιορισμούς του αντικειμένου της. H ύπατη αξία την οποία καλείται να υπηρετήσει ο ορθός λόγος είναι η οργανωτική και ιδεολογική μεγιστοποίηση της συνολικής εμπορευσιμότητας.
Στο πλαίσιο αυτό αναδεικνύεται μία από τις κεντρικότερες πολιτιστικές αντιφάσεις των κοινωνιών που διακηρύσσουν urbi et orbi την άνευ όρων και ορίων πίστη τους στην επιστήμη και στην τεχνολογία. Την ίδια στιγμή που το μέλλον του κόσμου συναρτάται με τη πάνδημη διάχυση της φωτισμένης «γνώσης», συγχωρείται και υποθάλπεται η συστηματική καλλιέργεια των σκοτεινών μαιάνδρων του ανορθολογισμού. Το γεγονός αυτό όμως είναι μόνον εκ πρώτη όψεως παράδοξο. Στις μέρες μας ο λόγος καλείται να τεκμηριώνει το κύρος και την ισχύ του μέσω της απτής εργαλειακής ωφελιμότητάς του. H επιστημονική γνώση μπορεί να θεωρείται ως το κατ' εξοχήν πολύτιμο εμπόρευμα της εποχής μας μόνον επειδή και στο μέτρο που αποδεικνύει εμπράκτως πως είναι σε θέση να συναγωνίζεται επιτυχώς τους πολεμίους, αρνητές και «ανταγωνιστές» της στον επαληθεύσιμο δημοκρατικό στίβο της παραγωγής και της παραγωγικότητας. Υπό τους όρους αυτούς, η ενεργός ζήτηση των προϊόντων και των υπηρεσιών λειτουργεί ως οιονεί θεοδικία. Ο κυρίαρχος ελεύθερος καταναλωτής είναι πλέον ο μόνος αρμόδιος να χωρίζει ακριβοδίκαια ζώντες και νεκρούς και να επιβραβεύει αδιακρίτως καινοτόμους και τσαρλατάνους. Ετσι, ως σύγχρονη Πυθία, η αγοραία ετυμηγορία δεν διαιτητεύει μόνον τις οικονομικές ροές, αλλά αναλαμβάνει και τους ρόλους του ύπατου κριτή της αλήθειας και του Ombudsman του ορθού λόγου. Και αν η αγορά είναι ο Θεός, τα MME είναι οι προφήτες του.
ΠΗΓΗ:εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 8-1-2006
Πέμπτη 17 Ιουνίου 2010
Νίκος Εγγονόπουλος: Περισσότερο από υπερρεαλιστής
του Νάσου Βαγενά, καθηγητή Θεωρίας & Κριτικής της Λογοτεχνίας
Λοιδορημένος όσο κανένας άλλος έλληνας δημιουργός για τις «ξενότροπες» και ακατάληπτες την εποχή της πρώτης του εμφάνισης πρωτοποριακές αναζητήσεις του ο Νίκος Εγγονόπουλος αναγνωρίζεται σήμερα ως ένας από τους κορυφαίους της γενιάς του '30, της γενιάς που εισήγαγε την ελληνική τέχνη στον 20ό αιώνα. Ποιητής και ζωγράφος, εισηγητής, μαζί με τον Ανδρέα Εμπειρίκο, του υπερρεαλισμού στη χώρα μας, προσέφερε έργο διπλό, που η δυναμική του γίνεται με την πάροδο του χρόνου πιο αισθητή, ενώ οι ρίζες του στην εγχώρια παράδοση αποκαλύπτονται όλο και πιο βαθιές....
Σταυρόλεξο με ρήματα της αρχαίας ελληνικής (4)
για να λύσετε το σταυρόλεξο
πιέστε το εικονίδιο
Σημ.: Οι ορισμοί αφορούν σε ρήματα που αρχίζουν με το γράμμα ε-
Read more: http://spoudasterion.pblogs.gr/2010/06/stayrolexo-me-rhmata-ths-arhaias-ellhnikhs-4.html#ixzz0r6aRV3OF
Under Creative Commons License: Attribution
Δευτέρα 14 Ιουνίου 2010
Δικτυακό Διαγώνισμα στο Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής για τα παιδιά της Γ΄ θεωρητικής (4)
για να δείτε το διαγώνισμα πιέστε το εικονίδιο
Τα ερωτήματα αφορούν
τα παρακάτω φαινόμενα:
- ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
- ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΠΛΑΓΙΟΥ ΛΟΓΟΥ ΣΕ ΕΥΘΥ
- ΠΛΑΓΙΑΣΜΕΝΟΙ ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ
Τρίτη 8 Ιουνίου 2010
Λατινικά Γ΄ Λυκείου: Κριτήριο αξιολόγησης στη 23η ενότητα
για να απαντήσετε στο κριτήριο
πιέστε το εικονίδιο
Δευτέρα 7 Ιουνίου 2010
Σταυρόλεξο με ρήματα της αρχαίας ελληνικής
για να λύσετε το Σταυρόλεξο
πιέστε το εικονίδιο
Σημ.:Το σταυρόλεξο περιλαμβάνει ζητούμενα που αφορούν στα ρήματα
που αρχίζουν με τα ακόλουθα γράμματα:
β-, γ-, δ-
Read more: http://spoudasterion.pblogs.gr/#ixzz0qB9FgBLM
Under Creative Commons License: Attribution
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
LinkWithin
