Απαντήσεις στις παρατηρήσεις γραμματικής & συντακτικού του διαγωνίσματος λατινικών της 5 - 5 - 2009

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ:

Iulia, Augusti filia, matūre habēre coeperat canos, quos legere secrēte solēbat. Hac re audīta Augustus voluit filiam deterrēre quominus id faceret. Eo consilio aliquando repente intervēnit oppresitque ornatrīces. Etsi super vestem eārum deprehendit canos, tamen Augustus dissimulāvit eos vidisse et aliis sermonibus tempus extraxit, donec induxit mentionem aetatis.

Philosophi mundum censent regi numine deōrum; eum esse putant quasi commūnem urbem et civitatem hominum et deōrum, et unum quemque nostrum eius mundi esse partem; ex quo illud natūrā consequitur, ut commūnem utilitātem nostrae anteponāmus.

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1. Να μεταφράσετε τα αποσπάσματα.

2.α. Να γράψετε τους ζητούμενους ονοματικούς & αντωνυμικούς τύπους:

quos: ίδια πτώση άλλου αριθμού→ quem

Hac re: ονομαστική πληθυντικού αριθμού→ hae res

Eo consilio: αιτιατική πληθυντικού αριθμού→ ea consilia

ornatrīces: γενική πληθυντικού αριθμού→ ornatricum

aliis sermonibus: γενική ενικού αριθμού → alius sermonis

tempus: ονομαστική πληθυντικού αριθμού→ tempora

mundum: ίδια πτώση άλλου αριθμού→ mundos

numine: κλητική πληθυντικού αριθμού→ numina

deōrum: κλητική ενικού αριθμού→ dee, dive, deus

commūnem urbem: αφαιρετική ενικού αριθμού→ communi urbe

partem: αιτιατική πληθυντικού αριθμού→ partes, partis

nostrae : ίδιο τύπο στο β΄ πρόσωπο→ vestrae

2.β. matūre: Να γράψετε τα παραθετικά του επιρρήματος και να κλίνετε το συγκριτικό βαθμό του ουδετέρου γένους του αντίστοιχου επιθέτου στον ενικό αριθμό .

→ mature, maturius, maturissime + maturrime

3.α. voluit: Να δώσετε τους ζητούμενους τύπους

α) οριστική ενεστώτα

→ volo,vis,vult,volumus,vultis,volunt

β) το α΄ ενικό υποτακτικής σε ενεστώτα & παρατατικό

→ velim, velles

γ) τη μετοχή ενεστώτα ( ονομαστική ενικού αριθμού αρσενικού γένους)

→ (volens) cupiens

3.β. consequitur: Να γράψετε το ίδιο πρόσωπο υποτακτικής όλων των χρόνων.

ΕΝΣΤ.: consequatur

ΠΑΡΑΤ.: consequeretur

ΜΕΛΛ.: consecuturum sit

ΠΡΚΜ.: consecutum sit

ΥΠΕΡΣ.: consecutum esset

ΣΥΝΤ.ΜΕΛΛ.: -

3.γ. Να γράψετε τους ζητούμενους ρηματικούς τύπους:

coeperat: ίδιο τύπο σε μέλλοντα

→ incipiat

solēbat : ίδιο τύπο σε συντελεσμένο μέλλοντα

→ solitus erit

audīta: απαρέμφατο μέλλοντα ( ίδιας φωνής)

→ auditum iri

faceret: ίδιο τύπο στη μέση φωνή

→ fieret

oppresit(que): ίδιο τύπο σε ενεστώτα

→ oprimit

vidisse : ίδιο τύπο σε μέλλοντα ( να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο)

→ visurum esse

induxit: β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα

→ induc

regi: ίδιο τύπο σε παρακείμενο (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο)

→ rectum esse

esse: ίδιο τύπο σε μέλλοντα (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο)

→ fore & futurum esse

anteponāmus: ίδιο τύπο σε παρατατικό

→ anteponeremus

4.α. Hac re audīta: Να αναλύσετε την μετοχή σε δευτερεύουσα χρονική εισαγόμενη με τον ιστορικό cum.

→ cum Augustus hanc rem audivisset

4.β. quominus id faceret | donec induxit mentionem aetatis | ut commūnem utilitātem nostrae anteponāmus: Να αναγνωρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις.

→

quominus id faceret: Δευτερεύουσα ουσιαστική πρόταση του quominus. Εισάγεται με το quominus διότι εξαρτάται από το deterrēre (που σημαίνει εμποδίζω). Εκφέρεται με υποτακτική (faceret) διότι εκφράζει την πρόθεση του υποκειμένου του ρήματος εξάρτησης. Ειδικότερα με υποτακτική χρόνου παρατατικού, διότι εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (voluit deterrēre: απαρέμφατο εξαρτώμενο από ιστορικό χρόνο) και εκφράζει το σύγχρονο στο παρελθόν. Έχουμε ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων: η δευτερεύουσα πρόταση συγχρονίζεται με την κύρια. Λειτουργεί ως έμμεσο αντικείμενο στο deterrēre.

donec induxit mentionem aetatis: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Εισάγεται με το σύνδεσμο donec διότι εκφράζει το υστερόχρονο. Εκφέρεται με οριστική (induxit) διότι το περιεχόμενό της ενδιαφέρει μόνο από χρονική άποψη και δηλώνει το πραγματικό στο παρελθόν. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα εξάρτησης (extraxit)

ut commūnem utilitātem nostrae anteponāmus: Δευτερεύουσα ουσιαστική συμπερασματική πρόταση. Εισάγεται με το ut διότι είναι καταφατική. Εκφέρεται με υποτακτική (anteponāmus) διότι εκφράζει υποκειμενικό συμπέρασμα. Ειδικότερα με υποτακτική χρόνου ενεστώτα, διότι εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (consequitur) και εκφράζει το σύγχρονο στο παρόν. Έχουμε ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων: η δευτερεύουσα πρόταση συγχρονίζεται με την κύρια. Λειτουργεί ως επεξήγηση στο illud.

4.γ. Philosophi mundum censent regi numine deōrum: Να μετατρέψετε το παθητικό απαρέμφατο σε ενεργητικό επιφέροντας τις απαραίτητες αλλαγές στην πρόταση.

→ Philosophi mundum censent regere numen deōrum

4.δ. - Hac re audīta Augustus voluit filiam deterrēre quominus id faceret: Να μεταφέρετε την περίοδο στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση από τη φράση Servius scribit…

→ Servius scribit illa re audīta Augustum voluisse filiam deterrēre quominus id faciat

- eum esse putant quasi commūnem urbem et civitatem hominum et deōrum, et unum quemque nostrum eius mundi esse partem: Να αναγνωρίσετε τον υπάρχοντα πλάγιο λόγο και να τον μεταφέρετε στον ευθύ.

→

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ:

Έχουμε πλάγιο λόγο κρίσεως, δηλ. ειδικό απαρέμφατο (esse) εξαρτώμενο από δοξαστικό ρήμα (putant).

Θα τον αποπλαγιάσουμε μετατρέποντας το ειδικό απαρέμφατο σε κύρια πρόταση κρίσεως, εκφερόμενη με έγκλιση οριστική.

ΑΠΟΠΛΑΓΙΑΣΜΟΣ:

is est quasi commūnis urbs et civitas hominum et deōrum, et unus quisque nostrum eius mundi est pars

4.ε. Να αναγνωρίσετε τη συντακτική λειτουργία των λέξεων:

→

filia (παράθεση στο Iulia )

filiam (άμεσο αντικείμενο στο deterrēre )

consilio (αφαιρετική του τρόπου στο intervēnit )

eos (αντικείμενο στο vidisse)

aetatis (γενική αντικειμενική στο mentionem)

deōrum (γενική υποκειμενική στο numine)

eum (υποκείμενο στο ειδικό απαρέμφατο esse σε αιτιατική λόγω ετεροπροσωπίας)

nostrum (γενική διαιρετική στο unum quemque)

partem (κατηγορούμενο στο unum quemque από το συνδετικό esse)